Xem thêm: Bài 5: Quà sinh nhật - Tuần 3
Câu 1 (trang 30 SGK Tiếng Việt lớp 5 Tập 1): Đọc nghĩa của từ “mũi” và thực hiện yêu cầu:
mũi
1 Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người và động vật có xương sống, dùng để thở và ngửi. Mũi dọc dừa.
2 Bộ phận có đầu nhọn, nhô ra phía trước của một số vật. Mũi thuyền.
3 Mỏm đất nhô ra biển. Mũi Cà Mau. [...]
a. Từ “mũi” được trình bày mấy nghĩa? Đó là những nghĩa nào?
b. Nghĩa nào của từ “mũi" được trình bày đầu tiên?
c. Các nghĩa 2 và 3 có điểm nào giống với nghĩa 1?
Phương pháp:
Em đọc kĩ các câu, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.
Lời giải:
a. Từ “mũi” có 3 nghĩa. Đó là:
1 Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người và động vật có xương sống, dùng để thở và ngủi. Mũi dọc dừa.
2 Bộ phận có đầu nhọn, nhô ra phía trước của một số vật. Mũi thuyền.
3 Mỏm đất nhô ra biển. Mũi Cà Mau. [...
b. Nghĩa là “Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người và động vật có xương sống, dùng để thở và ngủi. Mũi dọc dừa.” được trình bày đầu tiên.
c. Các nghĩa 2 và 3 có điểm giống là đều là bộ phận nhô ra.
Ghi nhớ
- Từ đa nghĩa là từ có hai nghĩa trở lên, trong đó có một nghĩa gốc và một hay một số nghĩa chuyển.
- Giữa các nghĩa của từ đa nghĩa có mối liên quan với nhau.
Câu 2 (trang 31 SGK Tiếng Việt lớp 5 Tập 1): Đọc các đoạn thơ sau và cho biết từ in đậm trong mỗi đoạn thơ được dùng với nghĩa gốc hay nghĩa chuyển.
a. • Nay cháu về nhà mới Bao cánh cửa - Ô trời Mỗi lần tay đẩy cửa Lại nhớ bà khôn nguôi. Đoàn Thị Lam Luyền • Nơi con tàu chào mặt đất Còi ngân lên khúc giã từ Cửa sông tiễn người ra biển Mây trắng lành như phong thu Quang Huy • Đường chiều nay bạn mở Quân ta đang bươn đèo Sau lưng hoàng hôn đỏ Trước cửa rừng trăng treo.... Phạm Quốc Ca |
b. • Không có chân có cánh Mà lại gọi. con sông? Không có lá có cành Lại gọi là: ngọn gió Xuân Quỳnh • Mặt trời vừa lên tỏ Bông lúa chín thêm vàng Sương treo đầu ngọn cỏ Sương lại càng long lanh. Trần Hữu Thung • Ngọn lửa tự đâu ra Bếp nhà ai cũng có Lửa bao nhiêu tuổi rồi Mà vẫn như con nhỏ Reo bập bùng trước gió Như chơi trò ú tim. Vũ Quần Phương |
Bươn: đi vội, đi nhanh.
Phương pháp:
Em đọc kĩ các câu, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.
Lời giải:
a.
- Từ 1: nghĩa gốc
- Từ 2: nghĩa chuyển
- Từ 3: nghĩa chuyển
a.
- Từ 1: nghĩa chuyển
- Từ 2: nghĩa gốc
- Từ 3: nghĩa chuyển
Câu 3 (trang 31 SGK Tiếng Việt lớp 5 Tập 1): Đặt câu để phân biệt nghĩa gốc và nghĩa chuyển của mỗi từ sau:
a. Lá:
– Bộ phận của cây, thường mọc ở cảnh hay thân, thường có hình dẹt, màu lục.
– Chỉ những sự vật có hình tấm mảnh nhẹ hoặc giống như hình cái lá.
b. Đầu:
– Phần trên củng của thân thể người, nơi có bộ óc và nhiều giác quan khác.
– Phần trước nhất hoặc phần trên cùng của một số vật.
Phương pháp:
Em đọc kĩ các câu, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.
Lời giải:
a.
- Lá cây có màu xanh.
- Tầng ô-zôn là lá chắn của trái đất.
b.
- Trên đầu Mai đội một chiếc mũ rất xinh.
- Hoa để chiếc gối ở đầu giường.
Sachbaitap.com
Bài viết liên quan
Các bài khác cùng chuyên mục