Giải SBT KHTN 7 Kết nối tri thức bài 4 trang 14, 15, 16, 17, 18

Phát biểu nào sau đây là đúng?

A. Bảng tuần hoàn gồm 116 nguyên tố hóa học.

B. Bảng tuần hoàn gồm 6 chu kì.

C. Bảng tuần hoàn gồm 8 nhóm A và 8 nhóm B.

D. Các nguyên tố trong bảng tuần hoàn được sắp xếp theo chiều tăng dần khối lượng nguyên tử.

Lời giải:

Đáp án đúng là: C

A sai vì bảng tuần hoàn hiện tại có 118 nguyên tố hóa học.

B sai vì bảng tuần hoàn hiện tại có 7 chu kì.

D sai vì hiện tại các nguyên tố trong bảng tuần hoàn được sắp xếp theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân nguyên tử.

Bài 4.4 trang 15 SBT KHTN lớp 7 - Kết nối tri thức

Dựa vào bảng tuần hoàn hãy cho biết kí hiệu hóa học, tên nguyên tố, số hiệu nguyên tử và khối lượng nguyên tử của các nguyên tố ở ô số 3, 9.

Phương pháp:

- Số hiệu nguyên tử là số thứ tự của nguyên tố trong bảng tuần hoàn.

Lời giải:

- Nguyên tố ở ô số 3:Kí hiệu hóa học Li, tên nguyên tố lithium, số hiệu nguyên tử 3, khối lượng nguyên tử 7 amu.

- Nguyên tố ở ô số 9: Kí hiệu hóa học F, tên nguyên tố fluorine, số hiệu nguyên tử 9, khối lượng nguyên tử 19 amu.

Bài 4.5 trang 15 SBT KHTN lớp 7 - Kết nối tri thức

Chọn các cụm từ thích hợp điền vào chỗ trống để hoàn thành các câu sau:

a) ..?.. chính là số thứ tự của nguyên tố trong bảng tuần hoàn.

b) Nguyên tử của các nguyên tố thuộc cùng chu kì có cùng ..?..

c) Nguyên tử của các nguyên tố có cùng nhóm A có ..?..

Phương pháp:

- Ô nguyên tố cho biết: kí hiệu hóa học, tên nguyên tố, số hiệu nguyên tử và khối lượng nguyên tử của nguyên tố đó.

- Chu kì là dãy các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron, được xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần khi đi từ trái qua phải.

- Nhóm: bảng tuần hoàn gồm 8 nhóm A được đánh số từ IA đến VIIIA và 8 nhóm B được đánh số từ IB đến VIIIB.

Lời giải:

a) Số hiệu nguyên tử chính là số thứ tự của nguyên tố trong bảng tuần hoàn.

b) Nguyên tử của các nguyên tố thuộc cùng chu kì có cùng số lớp electron.

c) Nguyên tử của các nguyên tố cùng nhóm A có số electron lớp ngoài cùng bằng nhau.

Bài 4.6 trang 15 SBT KHTN lớp 7 - Kết nối tri thức

Phát biểu nào sau đây là sai?

A. Bảng tuần hoàn gồm 3 chu kì nhỏ và 4 chu kì lớn.

B. Số thứ tự của chu kì bằng số electron ở lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố thuộc chu kì đó.

C. Số thứ tự của chu kì bằng số lớp electron của nguyên tử các nguyên tố thuộc chu kì đó.

D. Các nguyên tố trong cùng chu kì được sắp xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần.

Phương pháp:

- Hiện bảng tuần hoàn có 7 chu kì, đánh số từ 1 đến 7.

+ Chu kì 1, 2, 3 gọi là chu kì nhỏ.

+ Chu kì 4, 5, 6 gọi là chu kì lớn.

Lời giải:

Đáp án đúng là: B

Phát biểu B không đúng vì, số thứ tự của chu kì bằng số lớp electron.

Bài 4.7 trang 15 SBT KHTN lớp 7 - Kết nối tri thức

Phát biểu nào sau đây là đúng?

A. Nhóm gồm các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có số lớp electron lớp ngoài cùng bằng nhau và được xếp vào cùng một hàng.

B. Các nguyên tố cùng nhóm có tính chất gần giống nhau.

C. Bảng tuần hoàn gồm 8 nhóm được kí hiệu từ 1 đến 8.

D. Các nguyên tố trong nhóm được xếp thành một cột theo chiều khối lượng nguyên tử tăng dần.

Phương pháp:

- Nhóm: bảng tuần hoàn gồm 8 nhóm A được đánh số từ IA đến VIIIA và 8 nhóm B được đánh số từ IB đến VIIIB.

- Các nguyên tố trong cùng một nhóm A có số electron ở lớp ngoài cùng bằng nhau (trừ He) nên chúng có tính chất gần giống nhau.

Lời giải:

Đáp án đúng là: B

Các nguyên tố thuộc cùng một nhóm có tính chất gần giống nhau.

A. Sai vì: Nhóm gồm các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có số electron lớp ngoài cùng bằng nhau và được xếp vào cùng một cột.

B. Sai vì: Bảng tuần hoàn gồm 8 nhóm A được đánh số từ IA đến VIIIA và 8 nhóm B được đánh số từ IB đến VIIIB.

D. Sai vì: Các nguyên tố trong nhóm được xếp thành một cột theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần.

Bài 4.8 trang 15 SBT KHTN lớp 7 - Kết nối tri thức

Chọn các từ/cụm từ thích hợp điền vào chỗ trống có đánh số (1), (2) để hoàn thành các câu sau:

“Bảng tuần các nguyên tố hóa học gồm các nguyên tố kim loại, ..(1).. và khí hiếm. Trong đó nguyên tố ..(2).. chiếm đến 80% tổng số nguyên tố.”

Phương pháp:

Trong 118 nguyên tố hóa học có hơn 90 nguyên tố kim loại, chưa đến 20 nguyên tố phi kim và 7 nguyên tố khí hiếm.

Lời giải:

“Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học gồm các nguyên tố kim loại, (1) phi kim và khí hiếm. Trong đó nguyên tố (2) kim loại chiếm đến 80% tổng số nguyên tố.”

Bài 4.9 trang 16 SBT KHTN lớp 7 - Kết nối tri thức

Phát biểu nào sau đây là đúng?

A. Các nguyên tố kim loại tập trung hầu hết ở góc trên bên phải của bảng tuần hoàn.

B. Các nguyên tố kim loại tập trung hầu hết ở góc dưới bên trái của bảng tuần hoàn.

C. Các nguyên tố khí hiếm nằm ở giữa bảng tuần hoàn.

D. Các nguyên tố phi kim nằm ở cuối bảng tuần hoàn.

Phương pháp:

* Kim loại

- Trong 118 nguyên tố hóa học có hơn 90 nguyên tố kim loại.

- Các nguyên tố kim loại ở góc dưới bên trái của bảng tuần hoàn. Gồm:

+ Hầu hết các nguyên tố thuộc nhóm IA, IIA, IIIA và một số nguyên tố ở các nhóm IVA, VA, VIA.

+ Các nguyên tố thuộc nhóm IB đến VIIIB, các nguyên tố lanthanide và các nguyên tố actinide được xếp riêng thành hai hàng ở cuối bảng.

* Phi kim

- Trong 118 nguyên tố hóa học đã biết, có chưa đến 20 nguyên tố phi kim.

- Trong bảng tuần hoàn, các nguyên tố phi kim chủ yếu ở góc trên bên phải của bảng. Gồm:

+ Hầu hết các nguyên tố nhóm VIIA, VIA, VA.

+ Một số nguyên tố nhóm IVA, IIIA.

+ Nguyên tố H ở nhóm IA.

* Khí hiếm

- Trong 118 nguyên tố hóa học đã biết, có 7 nguyên tố khí hiếm.

- Nguyên tố khí hiếm nằm ở nhóm VIIIA trong bảng tuần hoàn.

Lời giải:

Đáp án đúng là: B

Các nguyên tố kim loại tập trung hầu hết ở góc dưới bên trái của bảng tuần hoàn.

Các nguyên tố phi kim chủ yếu ở góc trên bên phải của bảng.

Các nguyên tố khí hiếm nằm ở nhóm VIIIA.

Bài 4.10 trang 16 SBT KHTN lớp 7 - Kết nối tri thức

Phát biểu nào sau đây là sai?

A. Các nguyên tố phi kim tập trung ở các nhóm VA, VIA, VIIA.

B. Các nguyên tố khí hiếm nằm ở nhóm VIIIA.

C. Các nguyên tố kim loại có mặt ở tất cả các nhóm trong bảng tuần hoàn.

D. Các nguyên tố lanthanide và actinide, mỗi họ gồm 14 nguyên tố được xếp riêng thành hai dãy ở cuối bảng.

Lời giải:

Đáp án đúng là: C

Các nguyên tố kim loại gồm:

+ Hầu hết các nguyên tố thuộc nhóm IA, IIA, IIIA và một số nguyên tố nhóm IVA, VA, VIA.

+ Các nguyên tố thuộc nhóm IB đến VIIIB, các nguyên tố lanthanide và các nguyên tố actinide được xếp riêng thành 2 hàng ở cuối bảng.

Bài 4.11 trang 16 SBT KHTN lớp 7 - Kết nối tri thức

Phát biểu nào sau đây là đúng?

A. Ở điều kiện thường, tất cả các nguyên tố kim loại tồn tại ở thể rắn.

B. Ở điều kiện thường, tất cả các nguyên tố phi kim tồn tại ở thể lỏng.

C. Ở điều kiện thường, tất cả các nguyên tố khí hiếm tồn tại ở thể khí.

D. Ở điều kiện thường, tất cả các nguyên tố phi kim tồn tại ở thể khí.

Phương pháp:

- Ở điều kiện thường, các kim loại đều ở trạng thái rắn (trừ Hg).

- Trong điều kiện thường, phi kim tồn tại dưới cả ba trạng thái:

+ Rắn: C, P, S, …

+ Lỏng: Br₂, …

+ Khí: O₂, H₂, Cl₂, N₂,…

- Ở điều kiện thường, các nguyên tố khí hiếm tồn tại ở trạng thái khí.

Lời giải:

Đáp án đúng là: C

Ở điều kiện thường, tất cả các nguyên tố phi kim tồn tại ở thể khí.

Bài 4.12 trang 16 SBT KHTN lớp 7 - Kết nối tri thức

Hãy cho biết tên và kí hiệu của nguyên tố ở nhóm VA, chu kì 3 và nguyên tố ở nhóm VIIIA, chu kì 2.

Phương pháp:

- Ô nguyên tố cho biết: kí hiệu hóa học, tên nguyên tố, số hiệu nguyên tử và khối lượng nguyên tử của nguyên tố đó.

- Chu kì là dãy các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron, được xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần khi đi từ trái qua phải.

- Nhóm: bảng tuần hoàn gồm 8 nhóm A được đánh số từ IA đến VIIIA và 8 nhóm B được đánh số từ IB đến VIIIB.

Lời giải:

+ Nguyên tố ở nhóm VA, chu kì 3 là phosphorus (P);

+ Nguyên tố ở nhóm VIIIA, chu kì 2 là neon (Ne).

Bài 4.13 trang 16 SBT KHTN lớp 7 - Kết nối tri thức

Hydrogen là nguyên tố nhẹ nhất trong tất cả các nguyên tố và phổ biến nhất trong vũ trụ. Hãy cho biết kí hiệu của nguyên tố hydrogen và cho biết nó ở chu kì nào và nhóm nào trong bảng tuần hoàn.

Phương pháp:

- Ô nguyên tố cho biết: kí hiệu hóa học, tên nguyên tố, số hiệu nguyên tử và khối lượng nguyên tử của nguyên tố đó. 

- Chu kì là dãy các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron, được xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần khi đi từ trái qua phải.

- Nhóm: bảng tuần hoàn gồm 8 nhóm A được đánh số từ IA đến VIIIA và 8 nhóm B được đánh số từ IB đến VIIIB.

Lời giải:

Hydrogen kí hiệu hóa học là H, ở chu kì 1, nhóm IA.

Bài 4.14 trang 16 SBT KHTN lớp 7 - Kết nối tri thức

Silicon là nguyên tố phổ biến thứ hau trên Trái Đất, tồn tại chủ yếu trong cát và là chất hóa học phổ biến nhất trong vỏ trái đất. Hãy cho biết kí hiệu của nguyên tố silicon và cho biết nó ở chu kì nào và nhóm nào trong bảng tuần hoàn?

Lời giải:

Silicon kí hiệu hóa học là Si, ở chu kì 3, nhóm IVA.

Bài 4.15 trang 16 SBT KHTN lớp 7 - Kết nối tri thức

Viết kí hiệu và tên của các nguyên tố thuộc nhóm IA, IIA, VIIA và VIIIA ở chu kì 2.

Lời giải:

Bài 4.16 trang 16 SBT KHTN lớp 7 - Kết nối tri thức

Nguyên tố Mg thuộc chu kì 3, nhóm IIA. Hỏi nguyên tử của nguyên tố Mg có bao nhiêu lớp electron và bao nhiêu electron ở lớp ngoài cùng?

Phương pháp:

* Chu kì:

- Chu kì là dãy các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron.

- Hiện bảng tuần hoàn có 7 chu kì, đánh số từ 1 đến 7.

- Số thứ tự của chu kì bằng số lớp electron của nguyên tử các nguyên tố trong chu kì đó.

* Nhóm:

- Nhóm: bảng tuần hoàn gồm 8 nhóm A được đánh số từ IA đến VIIIA và 8 nhóm B được đánh số từ IB đến VIIIB.

- Số thứ tự của nhóm A bằng số electron ở lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố trong nhóm đó.

Lời giải:

+ Nguyên tố Mg thuộc chu kì 3 nên có 3 lớp electron.

+ Nguyên tố Mg thuộc nhóm IIA nên có 2 electron ở lớp ngoài cùng.

Bài 4.17 trang 17 SBT KHTN lớp 7 - Kết nối tri thức

Biết nguyên tố P ở nhóm VA, chu kì 3. Hãy cho biết nhận định sau đúng hay sai và giải thích: “Nguyên tử P có 5 lớp electron và 3 electron ở lớp ngoài cùng”.

Phương pháp:

- Chu kì là dãy các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron.

- Số thứ tự của nhóm A bằng số electron ở lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố trong nhóm đó.

Lời giải:

Nhận định: “Nguyên tử P có 5 lớp electron và 3 electron ở lớp ngoài cùng” là sai vì:

+ Nguyên tố P ở nhóm VA nên có 5 electron ở lớp ngoài cùng.

+ Nguyên tố P ở chu kì 3 nên có 3 lớp electron.

Bài 4.18 trang 17 SBT KHTN lớp 7 - Kết nối tri thức

Trong tự nhiên có khoảng 25 nguyên tố cần thiết cho sự sống. Trong đó nguyên tố X (thuộc nhóm VIIA, chu kì 5 trong bảng tuần hoàn) là nguyên tố vi lượng mà hàng ngày con người cần khoảng 15 miligam cho hoạt động của tuyến giáp, nếu thiếu nguyên tố X có thể gây bướu cổ. Dựa vào bảng tuần hoàn hóa học hãy cho biết kí hiệu hóa học, tên nguyên tố và khối lượng nguyên tử của nguyên tố X.

Phương pháp:

- Ô nguyên tố cho biết: kí hiệu hóa học, tên nguyên tố, số hiệu nguyên tử và khối lượng nguyên tử của nguyên tố đó. 

- Chu kì là dãy các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron, được xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần khi đi từ trái qua phải.

- Nhóm: bảng tuần hoàn gồm 8 nhóm A được đánh số từ IA đến VIIIA và 8 nhóm B được đánh số từ IB đến VIIIB.

Lời giải:

Nguyên tố X là iodine. Kí hiệu hóa học là I, số hiệu nguyên tử 53, khối lượng nguyên tử 127 amu.

Bài 4.19 trang 17 SBT KHTN lớp 7 - Kết nối tri thức

Nguyên tố X (Z = 11) là nguyên tố có trong thành phần của muối ăn. Hãy cho biết tên nguyên tố X và vẽ mô hình sắp xếp electron ở vỏ nguyên tử X. X có bao nhiêu lớp electron, bao nhiêu electron ở lớp ngoài cùng? Từ đó cho biết X thuộc chu kì mấy, nhóm mấy trong bảng tuần hoàn.

Lời giải:

X là sodium hay natri, kí hiệu hóa học là Na.

Na có 3 lớp electron, 1 electron ở lớp ngoài cùng.

Na thuộc chu kì 3, nhóm IA.

Mô hình sắp xếp electron ở vỏ của Na như sau: