Soạn bài Bên bờ Thiên Mạc SGK Ngữ Văn 8 Cánh Diều tập 2

1. Chuẩn bị

Yêu cầu (trang 68 SGK Ngữ Văn lớp 8 Cánh Diều Tập 2 ):

Đọc trước đoạn trích truyện Bên bờ Thiên Mạc; tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Hà Ân.

Phương pháp: 

Đọc trước văn bản, tìm hiểu thêm thông tin về tác giả

Lời giải: 

Hà Ân tên thật là Hoàng Hiển Mô, (16 tháng 1 năm 1928 – 25 tháng 1 năm 2011 tại Hà Nội), quê ở Hà Nội; là một nhà văn Việt Nam. Ông nổi tiếng với các tác phẩm tiểu thuyết lịch sử, truyện kể lịch sử và dã sử.

Năm 1947, ông gia nhập Trung đoàn thủ đô liên khu I trong kháng chiến chống Pháp, rồi làm trưởng ty Hoa kiều vụ tỉnh Lào Cai năm 1948. Năm 1955, ông về làm giáo viên văn hóa ở trường quân y và hậu cần. Năm 1964, Hà Ân bắt đầu làm công việc nghiên cứu ở Viện bảo tàng quân đội. Từ năm 1964, ông làm biên tập viên cho Nhà xuất bản Hà Nội đến khi nghỉ hưu năm 1990.

2. Đọc hiểu:

* Nội dung chính:

Văn bản kể về tình tiết khi Trần Quốc Tuấn giao nhiệm vụ quan trọng và hết sức bí mật cho Hoàng Đỗ, con ông già Màn Trò, một nô tì ở vùng đất Thiên Mạc.

* Trả lời câu hỏi giữa bài:

Câu 1 trang 69 SGK Ngữ Văn lớp 8 Cánh Diều Tập 2 

Trần Quốc Tuấn đã giao nhiệm vụ gì cho Hoàng Đỗ?

Lời giải: 

- Trần Quốc Tuấn đã giao nhiệm vụ đưa tin đến tướng quân Trần Quang Khải cho Hoàng Đỗ.

Câu 2 trang 69 SGK Ngữ Văn lớp 8 Cánh Diều Tập 2 

Khi nhận được nhiệm vụ, thái độ của Hoàng Đỗ như thế nào?

Lời giải: 

- Hoàng Đỗ cảm thấy băn khoăn, sợ không đảm đương được nhiệm vụ này.

Câu 3 trang 71 SGK Ngữ Văn lớp 8 Cánh Diều Tập 2 

Phần thưởng xứng đáng mà Trần Bình Trọng đã trao cho cậu bé Hoàng Đỗ là gì?

Lời giải: 

- Phần thưởng xứng đáng mà Trần Bình Trọng đã trai cho cậu bé Hoàng Đỗ là việc xóa bỏ thân phận nô tì của cậu, cho cậu làm một người dân tự do.

Câu 4 trang 71 SGK Ngữ Văn lớp 8 Cánh Diều Tập 2 

Hãy hình dung, tưởng tượng về nỗi xúc động của ông già Màn Trò.

Lời giải: 

- Ông già Màn Trò bất ngờ, xúc động, không dám tin Hoàng Đỗ đã thoát khỏi thân phận nô tì thấp kém. 

* Trả lời câu hỏi cuối bài: 

Câu 1 trang 72 SGK Ngữ Văn lớp 8 Cánh Diều Tập 2 

Tác phẩm Bên bờ Thiên Mạc gắn liền với sự kiện lịch sử nào của dân tộc? Xác định nội dung chính của mỗi phần trong đoạn trích.

Phương pháp: 

Đọc kĩ văn bản và tìm hiểu về sự kiện lịch sử được nói tới trong văn bản.

Lời giải: 

- Tác phẩm gắn với sự kiện: cuộc kháng chiến chống quân Mông-Nguyên lần thứ hai (năm 1285).

- Có thể chia văn bản thành 2 phần:

+ Phần 1: Trần Quốc Tuấn giao nhiệm vụ đưa tin cho Hoàng Đỗ.

+ Phần 2: Trần Bình Trọng xóa bỏ thân phân phận nô tì cho Hoàng Đỗ. 

Câu 2 trang 72 SGK Ngữ Văn lớp 8 Cánh Diều Tập 2 

Hãy liệt kê tên các nhân vật trong đoạn trích. Những nhân vật nào là nhân vật có thật trong lịch sử?

Phương pháp: 

Đọc kĩ văn bản và liệt kê các nhân vật

Lời giải: 

Các nhân vật trong đoạn trích: Trần Quốc Tuấn, Trần Bình Trọng, Hoàng Đỗ, ông già Màn Trò.

Những nhân vật lịch sử là: Trần Quốc Tuấn, Trần Bình Trọng 

Câu 3 trang 72 SGK Ngữ Văn lớp 8 Cánh Diều Tập 2 

Nêu một số chi tiết cụ thể (lời nói, suy nghĩ, hành động,…) mà tác giả đã sử dụng để khắc họa về Trần Bình Trọng, Trần Quốc Tuấn và Hoàng Đỗ. Từ đó, nhận xét về tính cách, phẩm chất của ba nhân vật ấy.

Phương pháp: 

Đọc kĩ văn bản và nêu các chi tiết cụ thể tác giả dùng để khắc hoạ Trần Bình Trọng

Lời giải: 

- Trần Bình Trọng:

+ "Cậu bé chăn ngự đã biết đem tất cả hạnh phúc đối với những người làm tướng"

=> Ông rất có mắt nhìn người, không coi thường năng lực của Hoàng Đỗ dù biết cậu chỉ là một cậu bé chăn cừu.