Soạn bài Ôn tập phần Tiếng Việt - Văn 9 tập 2 ngắn gọn

I- Khởi ngữ và các thành phần biệt lập

Câu 1 trang 109 - Văn 9 Tập 2

Câu hỏi: 

Đọc các đoạn trích dưới đây và xếp các từ ngữ in đậm vào bảng tổng kết về khởi ngữ và các thành phần biệt lập.

a) Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng gánh gạch, đập đá, làm phu hồ cho nó.

(Kim Lân, Làng)

b) Tim tôi cũng đập không rõ. Dường như vật duy nhất vẫn bình tĩnh, phớt lờ mọi biến động chung là chiếc kim đồng hồ.

c) Đến lượt cô gái từ biệt. Cô chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng, như người ta cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay. Cô nhìn thẳng vào mắt anh – những người con gái sắp xa ta, biết không bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta như vậy.

(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)

d) Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ. Đi bốn năm hôm mới lên đến đây, vất vả quá !

(Kim Lân, Làng)

BẢNG TỔNG KẾT KHỞI NGỮ VÀ CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP 

Trả lời:

Câu 2 trang 110 - Văn 9 Tập 2

Câu hỏi: 

Viết một đoạn văn ngắn giới thiệu truyện ngắn Bến quê của Nguyễn Minh Châu, trong đó có ít nhất một câu chứa khởi ngữ, một câu chứa thành phần tình thái và một câu chứa thành phần phụ chú.

Trả lời: 

Đoạn văn tham khảo:

  Bến quê – tên truyện ngắn đồng thời cũng là tên tập truyện – là một trong những tác phẩm xuất sắc của Nguyễn Minh Châu thời kì đổi mới. Bến quê, cái bến bình thường, quen thuộc với mỗi người ở quê Nhĩ, không ngờ lại là điều mong ước xa vời, không sao đến được đối với Nhĩ, một người đã đi “khắp các xó xỉnh” trên trái đất. Nguyễn Minh Châu đã thật tài tình khi xây dựng một tình huống éo le cho nhân vật chính, để rồi từ đó những triết lý của văn bản mới hiện lên, sâu sắc và đầy giá trị nhân văn. Nhĩ đã phát hiện ra những vẻ đẹp bình dị quanh mình cũng là khi người đọc trân quý hơn những điều nhỏ nhặt quanh mình. Bến quê đã cho ta thấy một triết lí giản đơn mà có lẽ không phải khi nào chúng ta cũng hiểu hết.

II - Liên kết câu và liên kết đoạn văn

Câu 1 trang 110 - Văn 9 Tập 2

Câu hỏi: 

Hãy cho biết mỗi từ ngữ in đậm trong các đoạn trích dưới đây thể hiện phép liên kết nào

a) Ở rừng mùa này thường như thế. Mưa. Nhưng mưa đá. Lúc đầu tôi không biết. Nhưng rồi có tiếng lanh canh gõ trên nóc hang. Có cái gì vô cùng sắc xé không khí ra từng mảnh vụn. Gió. Và tôi thấy đau, ướt ở má.

(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)

b) Từ phòng bên kia một cô bé rất xinh mặc chiết áo  may ô con trai và vẫn còn cầm thu thu một đoạn dây sau lưng chạy sang. Cô bé bên nhà hàng xóm đã quen với công việc này. Nó lễ phép hỏi Nhĩ : “Bác cần nằm xuống phải không ạ?”.

(Nguyễn Minh Châu, Bến quê)

c) Nhưng cái “com-pa” kia lấy làm bất bình lắm, tỏ vẻ khinh bỉ, cười kháy tôi như cười kháy một người Pháp không biết đến Nã Phá Luân, một người Mĩ không viết đến Hoa Thịnh Đốn vậy ! Rồi nói :

     – Quên à ! Phải, bây giờ cao sang rồi thì để ý đâu đến bọn chúng tôi nữa !

     Tôi hoảng hốt, đứng dậy nói :

     – Đâu có phải thế ! Tôi…

(Lỗ Tấn, Cố hương)

Trả lời:

a) "Nhưng, Nhưng rồì, Và" thuộc biện pháp nối.

b)  "cô bé - Cô bé" thuộc biện pháp lặp lại; Cô bé - nó thuộc biện pháp thế.

c)  “bây giờ cao sang rồi thì để ý đâu đến bọn chúng tôi nữa!” - thế thuộc biện pháp thế.

Câu 2 trang 110 - Văn 9 Tập 2

Câu hỏi: 

Ghi kết quả phân tích ở bài tập trên vào bảng tổng kết theo mẫu dưới đây

Trả lời: 

Bảng tổng kết về các biện pháp liên kết

Câu 3 trang 111 - Văn 9 Tập 2

Câu hỏi: 

Nêu rõ sự liên kết về nội dung, về hình thức giữa các câu trong đoạn văn em viết về truyện ngắn Bến quê của Nguyễn Minh Châu

Trả lời: 

Xem xét đoạn văn đã viết trong mục I.2:

- Liên kết về nội dung: các câu văn cùng góp phần làm rõ nội dung của truyện ngắn “Bến quê”, và nêu lên cảm nhận người đọc.

- Liên kết về hình thức :

+ Giữa câu (1) với câu (2) có từ truyện sử dụng phép lặp từ truyện để liên kết.

+ Giữa câu (2) và câu (3) sử dụng phép thế : tình huống nghịch lí – tình huống ấy.

III- Nghĩa tường minh và nghĩa hàm ý

Câu 1 trang 111 - Văn 9 Tập 2

Câu hỏi: 

Đọc truyện cười sau đây và cho biết người ăn mày muốn nói điều gì với người nhà giàu qua câu nói được in đậm ở cuối truyện.

CHIẾM HẾT CHỖ

Một người ăn mày hom hem, rách rưới, đến cửa nhà giàu xin ăn. Người nhà giàu không cho, lại còn mắng:

– Bước ngay! Rõ trông như người ở dưới địa ngục mới lên ấy!

Người ăn mày nghe nói, vội trả lời:

– Phải, tôi ở dưới địa ngục mới lên đấy!

Người nhà giàu nói:

– Đã xuống địa ngục, sao không ở hẳn dưới đấy, còn lên đây làm gì cho bẩn mắt?

Người ăn mày đáp:

– Thế không ở được nên mới phải lên. Ở dưới ấy các nhà giàu chiếm hết chỗ cả rồi!

(Theo Trương Chính – Phong Châu, Tiếng cười dân gian Việt Nam)

Trả lời:

Qua câu “Ở dưới ấy các nhà giàu chiếm hết chỗ cả rổi!”, người ăn xin muốn nói: địa ngục là nơi dành cho bọn nhà giàu – bọn người chất đầy tội lỗi ở trần gian.

Câu 2 trang 111 - Văn 9 Tập 2

Câu hỏi: 

Tìm hàm ý của các câu in đậm dưới đây. Cho biết trong mỗi trường hợp hàm ý đã được tạo ra bằng cách cố định phương châm hội thoại nào.

a)  Tuấn hỏi Nam:

– Cậu thấy đội bóng huyện mình chơi có hay không?

– Tớ thấy họ ăn mặc rất đẹp.

b) Lan hỏi Huệ:

– Huệ báo cho Nam, Tuấn và Chi

sáng mai đến trường chưa?

– Tớ báo cho Chi rồi. – Huệ đáp.

Trả lời: 

a. Nam không muốn nói thẳng ý kiến chê của mình (để tránh làm mất lòng bạn), do đó cố ý vi phạm phương châm quan hệ (nói chệch đề tài), và phần nào phương châm cách thức (nói mơ hồ).

b. Huệ muốn nói rằng “còn Nam và Tuấn mình vẫn chưa báo”. Huệ cố ý vi phạm phương châm về lượng (nói thiếu), có lẽ Huệ không muốn báo cho Nam và Tuấn hoặc chưa kịp báo nên “lờ” đi phần chưa hoàn thành trách nhiệm của mình.

Sachbaitap.com