Loigiaihay.com 2025

Đã cập nhật bản mới với lời giải dễ hiểu và giải thêm nhiều sách

Xem chi tiết

Ngữ văn

Soạn Văn 8 - Chân trời sáng tạo

Soạn bài Thực hành tiếng Việt bài 10 SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2

Bình chọn:
4.9 trên 7 phiếu

Có thể thay từ “bác” bằng từ “bạn” trong câu thơ sau không? Vì sao?Thay thế từ “cheo leo” trong câu thơ sau bằng một hoặc một số từ có nghĩa tương tự. Từ đó, chỉ ra cái hay trong việc sử dụng từ ngữ của Hồ Xuân Hương.

Câu 1 trang 105, SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2 

Nhận xét về sắc thái nghĩa của từ ngữ in đậm trong các trường hợp sau.

a. Có lúc vểnh râu vai phụ lão

Cũng khi lên mặt dáng văn thân

(Trần Tế Xương, Tự trào)

b. Quả cau nho nhỏ, miếng trầu hôi,

Này của Xuân Hương đã quệt rồi.

(Hồ Xuân Hương, Mời trầu)

c. Ghế tréo lọng xanh ngồi bảnh choẹ,

Nghĩ rằng đồ thật hóa đồ chơi.

(Nguyễn Khuyến, Tiến sĩ giấy)

Phương pháp: 

Vận dụng yếu tố sắc thái nghĩa

Lời giải: 

a. Có lúc vểnh râu vai phụ lão

- Thái độ lên mặt, coi thường mọi thứ

Cũng khi lên mặt dáng văn thân

- Thái độ coi mình hơn người, tự tin quá mức.

b. Này của Xuân Hương đã quệt rồi.

- Sắc thái thách thức

c. Ghế tréo lọng xanh ngồi bảnh choẹ,

- Tư thế ngồi tự mãn, bề trên. 

Câu 2 trang 105, SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2 

Có thể thay từ “bác” bằng từ “bạn” trong câu thơ sau không? Vì sao?

Đã bấy lâu nay, bác tới nhà.

(Nguyễn Khuyến, Bạn đến chơi nhà)

Phương pháp: 

Vận dụng sắc thái nghĩa

Lời giải: 

- “Bác” là từ mà những người bạn lớn tuổi dùng để gọi nhau với sắc thái vừa kính trọng vừa thân mật. Câu thơ thể hiện cách xưng hô giữa những người bạn đã có tuổi; thể hiện được tình cảm sâu sắc, chân thành mà Nguyễn Khuyến dành cho người bạn của mình. Nếu chúng ta thay từ “bác” bằng từ “bạn”, câu thơ sẽ không giữ được sắc thái nghĩa như ban đầu nữa.

Câu 3 trang 105, SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2 

Cho câu thơ sau:

Ghé mắt trông ngang thấy bảng treo,

(Hồ Xuân Hương, Để đền Sầm Nghi Đống)

Theo em, có thể thay từ “ngang” bằng từ “lên” không? Vì sao?

Phương pháp: 

Vận dụng sắc thái nghĩa

Lời giải: 

Không thể thay từ “ngang” bằng từ “lên” bởi “nhìn lên” thể hiện thái độ ngưỡng mộ, ngưỡng vọng còn “nhìn ngang” thể hiện thái độ coi thường, phù hợp với nội dung của văn bản. 

Câu 4 trang 105, SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2 

Thay thế từ “cheo leo” trong câu thơ sau bằng một hoặc một số từ có nghĩa tương tự. Từ đó, chỉ ra cái hay trong việc sử dụng từ ngữ của Hồ Xuân Hương.

Kìa đền Thái thú đứng cheo leo.

(Hồ Xuân Hương, Đề đền Sầm Nghi Đống)

Phương pháp: 

Vận dụng sắc thái nghĩa

Lời giải: 

- Có thể thay thế từ “cheo leo” bằng từ “chênh vênh” vì cả hai từ đều có nghĩa cơ bản là “cao và không có chỗ bấu víu, gây cảm giác nguy hiểm, dễ bị rơi, ngã” nhưng từ “cheo leo” ngoài việc vần với từ “treo” theo luật của thơ tứ tuyệt thì còn gợi ra sắc thái giễu cợt rõ ràng hơn: đền có thể đứng không uy nghi, không vững vàng, lại heo hút. Có lẽ, thế đứng này được gợi ra từ vị thế và cái chết đáng xấu hổ của người được thờ trong đền. 

Câu 5 trang 106, SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2 

Chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng trong hai câu thơ sau và nêu tác dụng của biện pháp ấy:

Sống lâu, lâu để làm gì nhỉ?

Lâu để mà xem cuộc chuyển vần.

(Trần Tế Xương, Tự trào I)

Phương pháp: 

Vận dụng kiến thức về các biện pháp tu từ

Lời giải: 

- Biện pháp tu từ được sử dụng trong hai câu thơ: Câu hỏi tu từ “Sống lâu, lâu để làm gì nhỉ?”

- Tác dụng: Việc sử dụng câu hỏi tu từ giúp tăng sắc thái biểu cảm cho việc diễn đạt, thể hiện thái độ tự trào của tác giả trước cuộc đời, là bức chân dung tự họa chính mình. Đặc biệt, đó còn là những sự đổi thay, biến chuyển của đời sống xã hội lúc bấy giờ.

Sachbaitap.com 

Bài tiếp theo

Báo lỗi - Góp ý

Bài viết liên quan

Các bài khác cùng chuyên mục

Các tác phẩm khác

Bài viết mới nhất