Soạn bài Tôi có một giấc mơ SGK Ngữ văn 11 tập 2 Cánh diều

* Nội dung chính: Văn bản nêu lên tầm quan trọng của việc người da đen đứng lên đấu tranh cho quyền sống của mình. Tác giả nêu lên ước mơ của mình cũng là của những người da đen khi sống trên đất Mỹ.

Chuẩn bị

Yêu cầu (trang 125 sgk Ngữ văn 11 Tập 2):

- Xem lại phần Kiến thức ngữ văn để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này

- Khi đọc văn bản nghị luận, các em cần chú ý

+ Mục đích của người viết là gì?

+ Mối quan hệ giữa luận đề, luận điểm, lí lẽ và dẫn chứng được thể hiện như thế nào”

+ Vai trò của các yếu tố thuyết minh hoặc biểu cảm, tự sự trong văn bản.

- Đọc các thông tin sau và đoán xem tác giả đã “mơ” về điều gì. Vì sao tác gia lại “mơ” điều đó?

Mắc-tin Lu-thơ Kinh (Martin Luther King) là nhà hoạt động nhân quyền người Mỹ gốc Phi, đoạt Giải Nô-ben (Nobel) Hoà bình năm 1964. Ông là một trong những nhà lãnh đạo có ảnh hưởng lớn nhất trong lịch sử Hoa Kỳ cũng như lịch sử đương đại của phong trào chống phân biệt chủng tộc. Mác-tin Lu-the Kinh được nhiều người trên khắp thế giới ngưỡng mộ như một người kiến tạo hoa binh, nhà hùng biện nổi tiếng. Ngày 28-8-1963. Mác-tin Lu-thơ Kinh đọc bài diễn văn nổi tiếng I Have a Dream (Tôi có một giấc mơ) tại Đài Tưởng niệm Lin-côn (Lincoln) ở Oa-sinh-tơn (Washington. D. C.), trước khoảng 250 000 người. Đây là một trong những bài diễn văn được yêu thích nhất và trích dẫn nhiều nhất trong lịch sử Hoa Kỳ.

- Đọc toàn bộ văn bản và ghi lại những cảm nhận hoặc ấn tượng đầu tiên của em.

Trả lời:

- Mục đích của người viết: nạn phân biệt chủng tộc và phong trào chống phân biệt chủng tộc.

- Mối quan hệ giữa luận đề, luận điểm, lí lẽ và dẫn chứng:

+ Luận đề: ước mơ công lí và tự do cho người da đen, ước mơ về một đất nước không còn phân biệt chủng tộc.

+ Luận điểm:

* Lí do tham gia cuộc tuần hành phản đối sự bất công dành cho người da đen.

* Sự kiên trì, quyết tâm trong cuộc đấu tranh hòa bình cho công lí và quyền bình đẳng dành cho người da đen.

* Giấc mơ về quyền bình đẳng dành ch người da đen, về tình bằng hữu giữa người da đen và da trắng, về tự do và công bằng trên nước Mỹ.

+ Lí lẽ, dẫn chứng: Mác-tin Lu-thơ Kinh đã thuyết phục mọi người về sự tham gia của mình trong hoạt động tuần hành bằng cách dẫn ra cơ sở pháp lí về chống phân biệt chủng tộc (Bản Tuyên ngôn độc lập của nước Mỹ), rồi đưa ra những thực tế trái ngược với bản tinh thần của bản Tuyên ngôn trên, từ đó giải thích lí do tại sao mình có mặt ở đây để tham gia cuộc tuần hành.

* Trả lời câu hỏi giữa bài:

Câu 1 (trang 126 SGK Ngữ văn 11 Tập 2): 

Hãy tìm hiểu Tuyên ngôn Giải phóng con người mà tác giả nhắc đến.

Phương pháp:

Tìm kiếm thông tin qua sách báo, internet

Chú ý lựa chọn thông tin phù hợp, phục vụ cho việc đọc hiểu.

Trả lời:

Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ (tiếng Anh: Emancipation Proclamation) gồm hai văn lệnh hành pháp do Tổng thống Hoa Kỳ Abraham Lincoln đề xuất trong thời nội chiến Hoa Kỳ. Bản tuyên ngôn giải phóng đã đánh mạnh cả vào lúc khi sự giải phóng nô lệ chỉ diễn ra tại những nơi mà Chính phủ Liên bang không nắm quyền, nhưng trong thực tiễn, nó cố gắng thuyết phục Liên bang xóa bỏ chế độ nô lệ, điều mà gây tranh cãi ở miền bắc. Nó không là một điều luật được thông qua bởi quốc hội, nhưng một mệnh lệnh của tổng thống đã trao quyền, khi Lincoln viết, bởi địa vị của ông là "Tổng tư lệnh quân đội"

Câu 2 (trang 126 SGK Ngữ văn 11 Tập 2): 

Kinh muốn thuyết phục những người tham gia tuần hành không làm điều gì?

Phương pháp:

Đọc đoạn văn 2, tìm ra những lời nói thuyết phục mọi người không làm. 

Trả lời:

- Thuyết phục không làm: 

+ Chúng ta không được phép gây ra những hành động sai trái. 

+ Chúng ta không được phép làm dịu cơn khát tự do của mình bằng cách uống nước từ chiếc cốc của sự đắng cay và lòng thù hận. 

+ Chúng ta không cho phép sự kháng nghị sáng tạo của chúng ta thoái hóa thành hành động bạo lực thô bạo. 

+ Không ngừng nghỉ. 

Câu 3 (trang 127 SGK Ngữ văn 11 Tập 2): 

Hãy chú ý tới những từ, cụm từ, cấu trúc câu được lặp lại trong đoạn này và suy nghĩ về tác dụng của chúng.

Phương pháp:

Chú ý những từ ngữ được lặp lại nhiều ở các câu trong đoạn hai, hiểu được nội dung của nó để suy ra tác dụng.

Trả lời:

- Điệp ngữ: Một trăm năm sau; Chúng ta không bao giờ thỏa mãn khi..., Tôi có một giấc mơ,...

- Tạo ra điệp khúc, khẳng định mục đích nhấn mạnh thái độ quyết liệt, tình cảm mạnh mẽ của tác giả về những vấn đề chủng tộc, khát vọng hòa bình, công lí.

- Tạo âm hưởng hào hùng, mạnh mẽ, tăng tính thuyết phục trong diễn thuyết cho người nói trước đông đảo người nghe.

Câu 4 (trang 127 SGK Ngữ văn 11 Tập 2): 

Sau mỗi điệp khúc "Tôi có một giấc mơ" là một ước mong nào của tác giả?

Phương pháp:

Đọc kĩ đoạn 3, chú ý những câu văn có điệp khúc “Tôi có một giấc mơ” để thấy ước mong nào của tác giả.

Trả lời:

Sau mỗi điệp khúc đó, thể hiện ước mong to lớn của tác giả về một cuộc sống, một đất nước có quyền bình đẳng, bản thân tác giả, những đứa con của tác giả và tất cả mọi người trên đất nước sẽ được sống, được đánh giá qua phẩm chất, năng lực chứ không phải qua màu da.

Câu 5 (trang 128 SGK Ngữ văn 11 Tập 2): 

Chú ý cách diễn đạt giàu hình ảnh trong phần 3.

Phương pháp:

Đọc kĩ đoạn 3, chỉ ra đặc sắc về nghệ thuật, những chi tiết giàu tính biểu cảm, hình ảnh. 

Trả lời:

Với niềm hi vọng này, chúng ta có thể đào hòn đá hi vọng. Với niềm tin này, chúng ta có thể biến sự bất hòa inh ỏi trong đất nước này thành một bản nhạc giao hưởng du dương của tình bằng hữu....

* Trả lời câu hỏi cuối bài:

Câu 1 (trang 128 SGK Ngữ văn 11 Tập 2): 

Luận đề của bài viết Tôi có một giấc mơ là gì? Luận đề ấy đã được triển khai qua các phần thế nào?

Phương pháp:

Đọc kĩ toàn bài, chú ý để tìm ra câu văn là chủ đề của toàn bài và đưa ra các luận cứ làm rõ luận điểm đó. 

Trả lời:

Luận đề của bài viết Tôi có một giấc mơ là lời kêu gọi đấu tranh giành quyền bình đẳng cho người da đen.

Luận đề ấy đã được triển khai qua 3 phần:

+ Phần 1: Thực trạng cuộc sống người da đen (bị đối xử bất công,…).

+ Phần 2: Cuộc đấu tranh đòi quyền bình đẳng của những người da đen.

+ Phần 3: Giấc mơ của người da đen ở Mỹ.

Câu 2 (trang 128 SGK Ngữ văn 11 Tập 2): 

Ở phần (1), Mác-tin Lu-thơ Kinh đã thuyết phục mọi người về sự tham gia của mình trong hoạt động tuần hành bằng cách nào?

Phương pháp:

Đọc kĩ phần 1, chỉ ra những câu văn thuyết phục mọi người. 

Trả lời:

- Ở phần (1), Kinh đã thuyết phục mọi người về sự tham gia của mình trong hoạt động tuần hành bằng cách: Lin-cơn đã ký bản Tuyên ngôn Giải phóng nô lệ vào một trăm năm trước đó nhưng người da đen vẫn chưa được tự do.

→ Người da đen vẫn phải chịu sự bất công ngay cả chính quê hương của mình.

Câu 3 (trang 128 SGK Ngữ văn 11 Tập 2): 

Trong phần 2, để làm rõ luận điểm “chúng ta không thoả mãn…” trong cuộc “đấu tranh vì quyền con người”, tác giả đã đưa ra những lí lẽ nào? Vì sao người viết không đưa ra những dẫn chứng cụ thể?

Phương pháp:

Đọc kĩ phần 2, xác định vị trí của luận điểm và đưa ra những lí lẽ và tác giả có sử dụng dẫn chứng (minh chứng cụ thể) hay không? Tại sao tác giả lại làm như vậy. 

Trả lời:

Trong phần 2, để làm rõ luận điểm “chúng ta không thoả mãn…” trong cuộc “đấu tranh vì quyền con người”, tác giả đã đưa ra những lí lẽ như:

+ Và khi chúng ta bước đi, chúng ta phải cam kết rằng chúng ta luôn luôn tiến về phía trước. Chúng ta không được phép quay lại.

+ Chúng ta không bao giờ thỏa mãn khi người da đen vẫn là nạn nhân của sự sợ hãi trong im lặng trước hành vi tàn bạo của cảnh sát.

+ Chúng ta không bao giờ thỏa mãn khi mà cơ thể chúng ta mệt mỏi sau chặng đường dài, không thể thuê một căn phòng trong các nhà nghỉ dọc đường cao tốc hay các khách sạn trong thành phố.

+ Chúng ta không bao giờ thỏa mãn khi người da đen chỉ có thể chuyển từ ngôi nhà ổ chuột nhỏ hơn sang ngôi nhà ổ chuột lớn hơn.

+ Chúng ta không bao giờ thỏa mãn khi những đứa trẻ của chúng ta còn bị tước đoạt cá tính và bị đánh cắp nhân phẩm bởi kí hiệu tuyên bố “Chỉ dành cho người da trắng”.

+ Chúng ta không bao giờ thỏa mãn khi mà vẫn còn người da đen ở Mi-xi-xi-pi (Mississippi) không được đi bầu cử và bất kì người da đen nào ở Niu Oóc (New York) cũng nghĩ rằng anh ta chẳng có gì để bầu cử.

→ Người viết không đưa ra những dẫn chứng cụ thể vì khi đó, người da đen còn không có quyền lên tiếng cho số phận của mình. Do đó, những lí lẽ này chính là cách họ đang đòi quyền tự do cho chính bản thân mình.

Câu 4 (trang 128 SGK Ngữ văn 11 Tập 2): 

Biện pháp tu từ nào đã được sử dụng nhiều lần trong văn bản? Hãy phân tích tác dụng của biện pháp này trong việc thể hiện mục đích, thái độ của người diễn thuyết.

Phương pháp:

Gợi nhớ kiến thức về biện pháp tu từ, từ đó chỉ ra biện pháp tu từ sử dụng nhiều lần trong văn bản và phân tích tác dụng trong việc thể hiện mục đích, thái độ của người diễn thuyết. 

Trả lời:

Điệp ngữ: Tôi có một giấc mơ; Chúng ta không…

→ Tác dụng: Nhấn mạnh ước mơ của mình về một cuộc sống bình đẳng, không có sự phân biệt.

Câu 5 (trang 128 SGK Ngữ văn 11 Tập 2): 

Chọn một trong hai luận điểm sau và dùng lí lẽ, dẫn chứng cụ thể để làm sáng tỏ:

- “Giấc mơ” của Kinh đến nay đã trở thành hiện thực. 

- “Giấc mơ” của Kinh đến nay chưa trở thành hiện thực.

Phương pháp:

Dựa vào nội dung của văn bản, chọn một trong hai luận điểm hợp lý với nội dung bài sau đó đưa ra lý lẽ dẫn chứng để làm sáng tỏ. 

Trả lời:

- Em chọn luận điểm: “Giấc mơ” của Kinh đến nay chưa trở thành hiện thực.

- Lí lẽ và dẫn chứng cụ thể cho luận điểm này là:

+ Vào tháng 5/2020, có sự việc về chuyện cựu cảnh sát đã gây ra cái chết của người đàn ông da màu George Floyd, là câu chuyện đẩy mạnh cao trào cho giọt nước tràn ly nạn phân biệt chủng tộc với người da màu ở Mỹ.

+ Tháng 7-2019, hàng nghìn người cũng đã tập trung trên đường phố để phản đối cảnh sát bắn chết 2 người da màu. 

+ Theo thống kê, có thể thấy ở Mỹ, hằng năm có hơn 1.000 vụ việc cảnh sát nước này nổ súng gây chết người và nhiều người trong số này là người Mỹ gốc Phi. 

Đó chỉ là một trong những dẫn chứng tiêu biểu cho việc nạn phân biệt chủng tộc đến nay chưa trở thành hiện thực.

Câu 6 (trang 128 SGK Ngữ văn 11 Tập 2): 

Với tiêu đề “Giấc mơ của tôi", em hãy viết một đoạn văn (khoảng 10 dòng) hoặc vẽ một bức tranh thể hiện mong muốn về sự chấm dứt một tình trạng xấu / tiêu cực nào đó đang xảy ra với nhân loại hoặc đất nước mình.

Phương pháp:

Dựa vào nội dung của văn bản, cách tác giả làm rõ vấn đề. Từ đó vận dụng để viết đoạn văn về chủ đề giấc mơ của bản thân mình về đất nước. 

Trả lời:

Cách 1

Trong thời đại hiện nay, ô nhiễm môi trường là một vấn đề lớn đang ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường sống của chúng ta. Chúng ta đang đối mặt với các vấn đề như sự biến đổi khí hậu, ô nhiễm không khí, nước và đất, và sự mất mát đa dạng sinh học. Tình trạng này thực sự vô cùng quan trọng và cấp thiết vì chúng rất nguy hiểm ảnh hưởng trực tiếp đến sự sống, sự tồn tại của chúng ta. Tuy nhiên, em nhận ra còn rất nhiều người chưa thực sự quan tâm đến nó vẫn cứ “vô tư” làm những việc có lợi ích và gây hại trực tiếp đến môi trường. Vậy chúng ta cần có những giải pháp hiệu quả và cứng rắn để giải quyết vấn đề này. Chúng ta cần đưa ra các chính sách và hành động để giảm thiểu sự ô nhiễm môi trường và bảo vệ môi trường sống. Em mong muốn một tương lai sạch đẹp, trong đó môi trường được bảo vệ và phát triển bền vững cho thế hệ tương lai. Chỉ khi chúng ta hành động một cách đồng lòng và nhất quán, chúng ta mới có thể đạt được mục tiêu này.

Cách 2

“Trái đất này là của chúng mình” và con người trên khắp mọi nơi đều là bạn bè ta. Do đó, một tình trạng xấu hay tiêu cực nào đó đang hình thành đều ảnh hưởng đến chính bản thân mình và nhân loại, đất nước mình. Giấc mơ của em là một thế giới trong đó không có chiến tranh, không có bạo lực và không có sự phân biệt đối xử. Một thế giới trong đó tất cả mọi người đều được tôn trọng, được yêu thương và được quan tâm. Em mong muốn thế giới của chúng ta sẽ không còn phân chia và đối lập, ganh ghét và phân biệt mà được gắn kết bởi tình thương và sự đoàn kết. Mọi người sẽ không phải chịu đựng những nghèo khổ, bệnh dịch và bắt nạt, mà được sống trong một môi trường trong lành và hạnh phúc. Em hy vọng rằng các nước sẽ cùng bắt tay đoàn kết để giải quyết các vấn đề toàn cầu, như biến đổi khí hậu và dịch bệnh, để tạo ra một tương lai tốt đẹp hơn cho tất cả chúng ta. Em mong rằng mọi người trên khắp thế giới sẽ coi nhau như người một nhà, cùng nhau phát triển, tạo nên tương lai tươi sáng.

Sachbaitap.com