Soạn bài Các phương châm hội thoại - Văn 9 tập 1 ngắn gọn

Câu 1 trang 10 - Văn 9 Tập 1

Câu hỏi:

Câu 2 trang 10 - Văn 9 Tập 1

Câu hỏi:

Hãy chọn các từ ngữ cho bên dưới để điền vào chỗ trống - (…) - trong các câu sau cho thích hợp:

a. Nói có căn cứ chắc chắn là (…)

b. Nói sai sự thật một cách cố ý, nhằm che giấu điều gì đó là (…)

c. Nói một cách hú hoạ, không có căn cứ là (…)

d. Nói nhảm nhí, vu vơ là (…)

e. Nói khoác lác, làm ra vẻ tài giỏi hoặc nói những chuyện bông đùa, khoác lác cho vui là (…)

(1- nói trạng; 2 - nói nhăng nói cuội; 3 - nói có sách, mách có chứng; 4 - nói dối; 5 - nói mò)

Trong các câu ở bài tập trên (2), câu nào chỉ phương châm về chất, câu nào chỉ hiện tượng vi phạm phương châm này?

Trả lời: 

  a. nói có sách, mách có chứng.

   b. nói dối

   c. nói mò

   d. nói nhăng nói cuội

   e. nói trạng

Câu 3 trang 11 - Văn 9 Tập 1

Câu hỏi:

Đọc truyện cười sau và cho biết phương châm hội thoại nào đã không được tuân thủ? 

CÓ NUÔI ĐƯỢC KHÔNG

Một anh, vợ có thai mới hơn bảy tháng mà đã sinh con. Anh ta sợ không nuôi được, gặp ai cũng hỏi:

Một người bạn an ủi:

- Không can gì mà sợ. Bà tôi sinh ra bố tôi cũng đẻ non trước hai tháng đấy!

Anh kia giật mình hỏi lại:

- Thế à? Rồi có nuôi được không?

(Truyện cười dân gian Việt Nam)

Trả lời:

Phương châm hội thoại về lượng đã không được tuân thủ. Câu hỏi “Rồi có nuôi được không?” là một điều rất thừa. Nếu không nuôi được thì làm sao có “tôi” (người bạn) được sinh ra từ “bố tôi”.

Câu 4 trang 11 - Văn 9 Tập 1

Câu hỏi:

 Vận dụng phương châm hội thoại đã học để giải thích vì sao người nói đôi khi phải dùng những cách diễn đạt như:

a) Như tôi được biết, tôi tin rằng, nếu tôi không lầm thì, tôi nghe nói, theo tôi nghĩ, hình như là...

b) Như tôi đã trình bày, như mọi người đều biết,...

Trả lời:

   a. như tôi được biết, tôi tin rằng... → tuân thủ phương châm về chất, nhằm báo cho người nghe biết tính chính xác của nhận định hay thông tin đưa ra được kiểm chứng.

   b. như tôi đã trình bày,... → đảm bảo phương châm về lượng, mục đích có thể nhấn mạnh ý, chuyển ý, dẫn ý, cho thấy việc nhắc lại nội dung đã cũ là chủ ý người nói.

Câu 5 trang 11 - Văn 9 Tập 1

Câu hỏi:

Giải thích nghĩa của các thành ngữ sau và cho biết những thành ngữ này có liên quan đến phương châm hội thoại nào:

 ăn đơm nói đặt, ăn ốc nói mò, ăn không nói có, cãi chày cãi cối, khua môi múa mép, nói dơi nói chuột, hứa hươu hứa vượn.

Trả lời: 

   - Ăn đơm nói đặt: nói theo cách vu khống, đặt điều, bịa chuyện cho người khác

   - Ăn ốc nói mò: nói không có căn cứ.

   - Ăn không nói có: nói theo cách vu khống, bịa đặt.

   - Cãi chày cãi cối: cố tranh cãi, nhưng không có lý lẽ thuyết phục, đúng đắn.

   - Khua môi múa mép: nói ba hoa, khoác lác.

   - Nói dơi nói chuột: nói lăng nhăng linh tinh, không xác thực.

   - Hứa hươu hứa vượn: hứa hẹn lấy lòng nhưng không thực hiện.

Các thành ngữ trên đều chỉ những trường hợp vi phạm phương châm về chất. Phải tránh những cách nói, nội dung nói được chỉ ra trong các thành ngữ trên.

Sachbaitap.com