Soạn bài Cái kính SGK Ngữ Văn 8 Cánh Diều tập 1

Chuẩn bị

Yêu cầu (trang 91 SGK Ngữ văn 8 Tập 1):

- Xem lại khái niệm truyện cười ở phần Kiến thức ngữ văn để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.

- Khi đọc hiểu văn bản truyện cười, các em cần chú ý: 

+ Đó là truyện cười dân gian hay truyện cười hiện đại? Truyện kể lại sự việc gì? Sự việc ấy xảy ra trong bối cảnh nào? Cốt truyện có gì đặc biệt?,…

+ Đặc điểm của truyện cười được thể hiện trong văn bản ở những phương diện nào (cốt truyện, nhân vật, hành động, lời thoại, thủ pháp trào phúng, kết thúc bất ngờ,…)?

- Đọc trước truyện Cái kính, tìm hiểu thông tin về nhà văn A-dít Nê-xin.

- Hãy tìm, ghi lại một vài ý kiến về mục đích, đặc điểm, vai trò và tác dụng của truyện cười (dân gian hay hiện đại).

- Hãy nhớ lại và chuẩn bị kể cho bạn nghe về một hiện tượng hoặc tình huống hài hước mà em đã gặp trong cuộc sống.

Lời giải:

- Đó là truyện cười hiện đại. Truyện kể lại câu chuyện của nhân vật “tôi” với những lần đi khám mắt để cắt kính. Nhân vật “tôi” muốn đeo kính để trở nên trông giống một người tri thức.

- Đặc điểm của truyện cười được thể hiện trong văn bản ở những phương diện: 

+ Cốt truyện: kể về những lần đi khám và cắt mắt kính của nhân vật “tôi”, và khi mắt anh có thể nhìn thấy rõ ràng cũng là lúc mắt kính bị vỡ.

+ Nhân vật: nhân vật “tôi”, các bác sĩ ở bệnh viện tư, bệnh viện nhà nước, từ Mỹ, Đức về khám.

+ Hành động thông qua mỗi lần đi khám và cắt mắt kính của nhân vật “tôi”.

+ Lời thoại: hóm hỉnh, hài hước.

+ Thủ pháp trào phúng: sau những lần đi khám mắt để cắt kính, hết bị buồn nôn, đau mắt, không thể sinh hoạt bình thường,…cho đến khi anh bị ngã, kính rơi ra thì lúc đó anh mới nhìn mọi thứ rõ ràng. Và khi về kể với vợ của mình, anh mới biết chiếc kính của mình rơi ra từ lúc đó.

+ Kết thúc bất ngờ: anh bị ngã, kính rơi vỡ khiến anh nhìn rõ mọi thứ -> kể với vợ -> phát hiện ra mắt mình nhìn sáng, rõ ràng nhất là khi không đeo kính.

- Thông tin về nhà văn A-dít Nê-xin: là một nhà văn nổi tiếng của Thổ Nhĩ Kỳ.

+ Ông sinh ngày 20 tháng 12 năm 1915 và mất ngày 6 tháng 7 năm 1995. Ông sinh ra tại Heybeliada, Istanbul – là thành phố lớn nhất của Thổ Nhĩ Kì.

+ Người ta biết đến ông không chỉ là một nhà hoạt động chính trị với những phát ngôn “chấn động” về tín ngưỡng, tôn giáo, mà hơn hết chính là khối lượng lớn các sáng tác của ông.

+ Ông đạt được rất nhiều thành tựu ở các quốc nha như Thổ Nhĩ Kì, Liên Bang Xố Viết, Ý, Bulgaria. Những tác phẩm của ông còn được lan truyền rộng rãi và dịch ra hơn 30 thứ tiếng khác nhau. Nửa đời sau, ông là một trong số ít các nhà văn Thổ Nhĩ Kỳ sống hoàn toàn bằng thu nhập từ các sáng tác của mình.

+ Sự nghiệp văn chương: sáng tác đa dạng các thể loại, tiêu biểu là tiểu thuyết và truyện cười.

- Một vài ý kiến về mục đích, đặc điểm, vai trò và tác dụng của truyện cười (dân gian hay hiện đại):

+ Mục đích: nhằm mục đích giải trí là chủ yếu, song nó cũng có tính chất phê phán nhẹ nhàng những thói xấu của người bình dân, những lầm lẫn, hớ hênh, những tình huống trớ trêu.

+ Đặc điểm: ngắn gọn, nặng về lí trí, có kết cấu chặt chẽ và kết thúc đột ngột, bất ngờ.

+ Vai trò: đem lại tiếng cười giải trí thư giãn, đồng thời ẩn chứa trong đó là những bài học ý nghĩa về cuộc sống.

+ Tác dụng: giải trí và giáo dục con người.

Đọc hiểu

*Nội dung chính: xoay quanh câu chuyện về nhân vật “tôi” chỉ vì tính sĩ, muốn bản thân mình trông tri thức mà đã đi cắt kính hết lần này đến lần khác. Qua đó, truyện phê phán, châm biến những người ưa sĩ diện trong xã hội.

Trả lời câu hỏi giữa bài:

Câu 1 (trang 91, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Vì sao nhân vật “tôi” muốn đeo kính?

Phương pháp:

Đọc kĩ đoạn văn

Lời giải:

Nhân vật “tôi” muốn đeo kính vì muốn mình ra dáng một người tri thức. Anh ta muốn ai nhìn vào cũng bảo anh ta là bác học.

Câu 2 (trang 92, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Lần đầu khám, bác sĩ nói mắt của nhân vật “tôi” bị bệnh gì và hậu quả của việc đeo kính thế nào?

Phương pháp:

Đọc kĩ đoạn văn

Lời giải:

- Lần đầu khám, bác sĩ nói mắt của nhân vật “tôi” bị cận thị, 1,75 đi-ốp và phải đeo kính. Hậu quả là anh ta thấy mặt mảy sa sầm, buồn nôn.

Câu 3 (trang 92, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Kính mới khác kính trước như thế nào?

Phương pháp:

Đọc kĩ đoạn văn

Lời giải:

Kính trước là kính cận thị 1, 75 đi-ốp thì kính thứ hai là kính viễn thị 2 đi - ốp. Nhân vật "tôi" chuyển từ chóng mặt, buồn nôn sang mắt đỏ hoe như khóc.

Câu 4 (trang 93, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Chiếc kính thứ ba gây ra hậu quả gì?

Phương pháp:

Đọc kĩ đoạn văn

Lời giải:

- Hậu quả: nhìn mọi vật bị sai lệch hình ảnh, lúc to lúc nhỏ, không thể sinh hoạt bình thường được.

Câu 5 (trang 93, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Chiếc kính thứ tư có hạn chế gì?

Phương pháp:

Đọc kĩ đoạn văn

Lời giải:

Chiếc kính thứ tư khiến nhân vật nhìn cái gì cũng hóa hai. 

Câu 6 (trang 94, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Cuối cùng, các bác sĩ có xác định được bệnh mắt của nhân vật “tôi” không?

Phương pháp:

Đọc kĩ đoạn văn

Lời giải:

- Cuối cùng, các bác sĩ không xác định được bệnh mắt của nhân vật “tôi”.

Câu 7 (trang 94, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Điều gì đã xảy ra với nhân vật “tôi”?

Phương pháp:

Đọc kĩ đoạn văn

Lời giải:

Nhân vật "tôi" nhìn cái gì cũng không rõ ràng, khi xa, khi gần khi đen khi đục,... Kết quả là một lần anh ta bước hụt và ngã lăn quay xuống dưới.

Câu 8 (trang 94, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Kết thúc truyện có gì bất ngờ?

Phương pháp:

Đọc kĩ đoạn văn

Lời giải:

- Chiếc kính bị vỡ rơi mất mắt kính.

Trả lời câu hỏi cuối bài:

Câu 1 (trang 95, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Hãy tóm tắt nội dung của truyện Cái kính. Nội dung của truyện liên quan như thế nào đến tên tập sách Những người thích đùa của Nê-xin?

Phương pháp:

Đọc và tóm tắt văn bản

Lời giải:

Truyện Cái kính kể về nhân vật "tôi" một người thích tỏ ra mình là một tri thức chính hiệu. Vì muốn đeo kính, anh ta đi khám mắt. Lần đầu, bác sĩ bị bảo anh ta cận và cho anh ta đeo kính cận, kết quả là khi đeo anh ta luôn cảm thấy buồn nôn. Lần hai đi khám, anh ta bị bảo là mắt bị viễn thị, anh ta đeo kính mới mà mắt lúc nào cũng đỏ hoe. Lần thứ ba đi khám, người ta bảo anh bị loạn thị, anh đeo kính thì nhìn cái gì cũng lùi ra xa khiến anh khó khăn trong giao tiếp và ăn uống. Lần thứ tư đi khám, anh đeo kính mới nhìn cái gì cũng hóa hai. Lần thứ năm đi khám, bác sĩ phán anh một mắt viễn thị, một mắt cận thị. Anh đổi sang kính khác và không phân biệt được sáng, tối nữa. Sau đó anh đi khám ở nhiều nơi khác, lại uống thuốc, lại tiêm... những vẫn không nhìn rõ được. Một lần anh bị ngã, kính rơi ra, người khác giúp anh nhặt lại. Từ lúc đó anh nhìn cái gì cũng rõ hẳn. Đến khi vợ anh nhắc, anh mới biết kính mình bị vỡ.

- Truyện Cái kính trích từ tập sách Những người thích đùa của Nê - xin.

Câu 2 (trang 95, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Nêu hậu quả của mỗi lần nhân vật “tôi” thay kính mới.

Phương pháp:

Đọc kĩ văn bản

Lời giải:

- Lần thứ nhất: bị buồn nôn và chóng mặt.

- Lần thứ hai: nước mắt chảy, đỏ hoe.

- Lần thứ ba: nhìn thấy vật gì cũng xa dần, không thể sinh hoạt bình thường được.

- Lần thứ tư: nhìn mọi thứ từ một hóa thành hai.

- Lần thứ năm: không phân biệt được sáng tối.

- Lần thứ sáu: nhìn xa thấy gần.

- Những lần tiếp theo: nhìn cái gì cũng ra màu xanh, mọi thứ lẫn lộn hết.

Câu 3 (trang 95, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Em có nhận xét gì về các bác sĩ khám mắt và nhân vật “tôi” trong truyện cười này? Điều gì là sự thật và điều gì đã được phóng đại?

Phương pháp:

Đọc văn bản và nhận xét

Lời giải:

Các bác sĩ trong truyện là những người không có chuyên môn, hành nghề không có tâm. Nhân vật “tôi” là một người ham sĩ diện.

Mắt của nhân vật "tôi" vốn chẳng bị gì hết là thật nhưng lại bị phóng đại thành có bệnh, rồi bệnh này sang bệnh kia. Các ông bác sĩ chê nhau nhưng chính mình cũng khám không ra.

Câu 4 (trang 95, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Hãy phân tích một số đặc điểm của truyện cười được thể hiện ở văn bản Cái kính.

Phương pháp:

Đọc phần Kiến thức ngữ văn

Lời giải:

Truyện mang yếu tố gây cười cho người đọc: Nhân vật "tôi" vốn chẳng bị gì, vì muốn giả tri thức mà đi khám mắt kết quả bị bác sĩ cho đeo kính sai.

Truyện xây dựng, tạo nên những yếu tố gây cười: Các ông bác sĩ dù khám không ra bệnh nhưng người sau mắng người trước và đều khám không ra bệnh. Kết quả bệnh nhân vốn chẳng bị gì.

Truyện áp dụng các phương pháp gây cười một cách linh hoạt, sử dụng nhiều yếu tố bất ngờ và phóng đại. Nhờ đó câu chuyện sẽ càng tăng thêm tính hài hước.

Câu 5 (trang 95, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Theo em, truyện Cái kính nêu lên và châm biếm, phê phán điều gì? Điều đó có ý nghĩa với cuộc sống hôm nay như thế nào?

Phương pháp:

Trả lời theo ý hiểu

Lời giải:

Truyện Cái kính nêu lên và châm biếm, phê phán về "bệnh sĩ". Nhân vật tôi muốn giả danh tri thức mà đi khám mắt để đeo kính. Các bác sĩ vì muốn tỏ ra là mình tài giỏi nên khám sai bệnh cho bệnh nhân.

Câu 6 (trang 95, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Từ điển tiếng Việt giải nghĩa từ bệnh tưởng là: “trạng thái tinh thần lo lắng do bị ám ảnh là mình đã mắc một bệnh nào đó, kì thật không phải”. Theo em, nhân vật “tôi” trong truyện Cái kính có mắc bệnh tưởng hay không? Vì sao?

Phương pháp:

Viết đoạn văn theo yêu cầu

Lời giải:

Từ điển tiếng Việt giải nghĩa từ bệnh tưởng là: “trạng thái tinh thần lo lắng do bị ám ảnh là mình đã mắc một bệnh nào đó, kì thật không phải” từ khái niệm này có thể thấy nhân vật “tôi” trong truyện mắc bệnh ảo tưởng nghiêm trọng. Chỉ vì muốn được trong tri thức mà anh ta bất chấp đánh đổi sức khoẻ để đeo kính. Anh ta thậm chí đã thay đổi kính những bốn lần mặc dù mắt anh ta hoàn toàn bình thường, đây là biểu hiện của sự ảo tưởng và vô trách nhiệm với bản thân. Giá trị của mỗi người là ở chính bản thân họ chứ không phải chỉ nhờ vào cặp kính.

Sachbaitap.com