Soạn bài Hoàng Lê Nhất thống chí SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2

* Chuẩn bị đọc

Câu hỏi trang 70, SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2 

Em biết gì về thời Vua Lê – Chúa Trịnh hay về những chiến công của Hoàng đế Quang Trung? Hãy chia sẻ cùng các bạn trong lớp.

Phương pháp: 

Vận dụng kiến thức của bản thân

Lời giải: 

Trịnh – Nguyễn phân tranh là thời kỳ phân chia lãnh thổ giữa chế độ “vua Lê chúa Trịnh” ở phía Bắc sông Gianh (Đàng Ngoài) và chúa Nguyễn cai trị ở miền Nam (Đàng Trong), mở đầu khi Trịnh Tráng đem quân đánh Nguyễn Phúc Nguyên năm 1627 và kết thúc vào năm 1777 khi chúa Nguyễn sụp đổ.

Ban đầu, cả thế lực họ Trịnh và họ Nguyễn đều mang khẩu hiệu "phù Lê diệt Mạc" để lấy lòng thiên hạ và thề trung thành với triều Hậu Lê. Sau khi nhà Mạc đã bị đánh đổ, trên danh nghĩa, cả Chúa Trịnh và Chúa Nguyễn đều là 2 vị bề tôi của nhà Hậu Lê, cả Đàng Trong lẫn Đàng Ngoài đều là lãnh thổ của nhà Lê. Nhưng trên thực tế thì cả hai tập đoàn phong kiến này đều tạo thế lực cát cứ cho riêng mình như 2 nước riêng biệt, vua nhà Hậu Lê đã không còn thực quyền nên không ngăn chặn được sự phân tranh giữa hai họ Trịnh–Nguyễn. Nước Đại Việt trong giai đoạn này bị chia cắt khoảng 150 năm

Vua Quang Trung là vị vua anh dũng, Chỉ trong thời gian 6 ngày, sớm hơn 2 ngày so với dự kiến, vua Quang Trung đã đánh tan đội quân Thanh và giữ đúng lời hứa với quân lính sẽ ăn Tết tại Thăng Long. Vào trưa ngày của ngày mùng 5 tết, dưới sự chào đón của người dân, đoàn quân của vua Quang Trung tiến vào trong kinh thành Thăng Long, kết thúc cuộc chiến chống quân Thanh xâm lược bằng thắng lợi vẻ vang. 

* Trải nghiệm cùng văn bản 

Câu 1 trang 71, SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2 

Cảnh kiêu binh phò Trịnh Tông lên ngôi ở đây có gì khác so với cảnh lên ngôi của vua chúa ngày xưa mà em biết, hoặc hình dung?

Phương pháp: 

Vận dụng hiểu biết của bản thân

Lời giải: 

- Khác nhau là: cảnh rước kiệu được dân chúng dâng lên rất cao để những người ở xa có thể nhìn xuống và không có liệu mà dùng tạm chiếc mâm vẫn bày cỗ lộc làm ghế và đặt thế tử lên ngồi và 8 người kề vai vào khiêng.

Câu 2 trang 71, SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2 

Em có nhận xét gì về hành động của đám kiêu binh?

Phương pháp: 

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải: 

Hành động của đám kiêu binh là hành động thể hiện sự kiêu căng coi trời bằng vung, không quan tâm đến nỗi khổ của nhân dân. 

Câu 3 trang 73, SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2

Chú ý diễn biến và chỉ ra mối quan hệ giữa các sự kiện, tuyến sự kiện qua các đoạn lược dẫn cả ở Hồi thứ hai và Hồi thứ mười bốn.

Phương pháp: 

Vận dụng ki năng đọc hiểu

Lời giải: 

- Kiêu binh lược hồi thứ 2 bỏ rơi Trịnh Tông và lúc bấy giờ phò tá con của Trịnh Tông và Quân Huệ giành được chiến thắng nhưng tới hồi thứ mười bốn kiêu binh ỷ vào công phò lập của Trịnh Tông càng ngày lộng hành và đến khi Nguyễn Huệ dẹp loạn và giành chiến thắng.

- Đều thấy sự xuất hiện của sự quấy rối nổi loạn và những anh hùng đứng lên dẹp loạn mang chiến thắng về cho nhân dân. 

Câu 4 trang 73, SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2

Câu nói này thể hiện nét tính cách nào của Vua Quang Trung?

Phương pháp: 

Vận dụng ki năng đọc hiểu

Lời giải: 

Câu nói này thể hiện nét tính cách nào của Vua Quang Trung: quyết đoán, dám nghĩ dám làm và đặc biệt tính toán như thần. 

Câu 5 trang 73, SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2

Từ đây, tuyến truyện có gì thay đổi?

Phương pháp: 

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải: 

Từ đây, tuyến truyện có sự thay đổi từ mô tả, phản ánh hướng đi của  ta sáng mô tả tình hình của giặc. 

Câu 6 trang 76, SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2

Phần kể về Vua Lê Chiêu Thống có phải là một tuyến truyện khác không? Vì sao?

Phương pháp: 

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải: 

Phần kể về Vua Lê Chiêu Thống là một tuyến truyện khác bởi nội dung và đối tượng mô tả ở phần này khác so với các phần còn lại, phản ánh một đối tượng cụ thể có ảnh hưởng đến cốt truyện. 

* Suy ngẫm và phản hồi

Nội dung chính:

Văn bản “Hoàng Lê nhất thống chí” thể hiện cảm nhận về vẻ đẹp hào hùng của người anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ trong chiến công đại phá quân Thanh, sự thảm bại của bọn xâm lược và số phận bi thảm của lũ vua quan phản nước hại dân.

Câu 1 trang 77, SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2 

Vẽ sơ đồ tóm tắt chuỗi sự kiện chính trong đoạn trích Hồi thứ hai và đoạn trích Hồi thứ mười bốn. Chỉ ra mối liên hệ giữa hai đoạn trích này.

Phương pháp: 

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải: 

Câu 2 trang 77, SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2 

Nét tính cách nổi bật của nhân vật Vua Quang Trung được thể hiện trong văn bản là gì? Phân tích một số chi tiết tiêu biểu để làm nổi bật nét tính cách ấy.

Phương pháp: 

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải: 

Nét tính cách nổi bật của nhân vật Vua Quang Trung được thể hiện trong văn bản là: quyết đoán, mưu tính như thần, mạnh mẽ, sáng suốt, nhìn xa và trông rộng, tài giỏi, văn võ song toàn.

Một số chi tiết tiêu biểu để làm nổi bật nét tính cách ấy:

+ Tổ chức tập luyện đánh giặc như hành quân hỏa tốc, duyệt binh, tuyển binh, lập kế hoạch hành quân đánh giặc.

+ Tìm ra được sự tương quan giữa quân ta và quân địch từ đó rút ra nhiều kinh nghiệm chiến đấu. Giỏi trong việc nhìn nhận và dùng người.

+ Có sự tính toán trong việc hành quân và đánh giặc với những mưu tính rất chính xác 

Câu 3 trang 77, SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2 

Nhận xét về nghệ thuật kể chuyện của tác giả (chú ý cách sử dụng ngôi kể, kết hợp lời của người kể chuyện và lời của nhân vật,…)

Phương pháp: 

Vận dụng kiến thức đọc hiểu

Lời giải: 

- Nghệ thuật:

+ Miêu tả sinh động, cụ thể, chân thực, ngôn ngữ chọn lọc

+ Hình ảnh đặc sắc, chị tiết tinh tế, gợi cảm

+ Kết hợp tự sự, miêu tả

+ Giọng điệu linh hoạt

Câu 6 trang 77, SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2 

Văn bản đã giúp em hiểu thêm điều gì về bối cảnh lịch sử xã hội Việt Nam đương thời?

Lời giải: 

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải: 

Văn bản đã giúp em hiểu thêm về bối cảnh lịch sử xã hội Việt Nam đương thời: Không chỉ phải chiến đấu với giặc ngoại xâm mà chúng ta còn có cả giặc phản quốc. Vua và quân dân đều đồng lòng cùng nhau đánh giặc. Các cuộc kháng chiến của chúng ta đều thắng lợi là vì do có người lãnh đạo tài giỏi và tinh thần chiến đấu bất khuất kiên cường của quân và dân ta. 

Câu 7 trang 77, SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2 

So sánh cốt truyện trong văn bản trên đây với cốt truyện trong một văn bản mà em đã đọc, chỉ ra điểm khác biệt và điểm tương đồng (nếu có) giữa cốt truyện đa tuyến với cốt truyện đơn tuyến.

Phương pháp: 

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải: 

- So sánh với cốt truyện: Xe đêm

=> Cốt truyện trong văn bản trên với cốt truyện Xe đêm:

+ Đều có cốt truyện đa tuyến.

+ Đều lồng ghép các câu chuyện với nhau khi nhân vật đang nói chuyện hay kể về một sự vật sự việc khác nhau.

Sachbaitap.com