Soạn bài Muối của rừng Văn 12 Kết nối tri thức tập 1

Trước khi đọc

Câu hỏi 1 (trang 106 sgk Ngữ văn 12 KNTT Tập 1): 

Nêu một số tác phẩm văn học hiện đại có yếu tố kì ảo mà bạn biết. Hãy chia sẻ cảm nghĩ của bạn về yếu tố kì ảo ở một tác phẩm trong số đó.

Phương pháp:

Hãy chia sẻ cảm nhận về một số truyện dân gian có yếu tố kì ảo mà bạn từng đọc.

Lời giải:

- Truyện Kiều của Nguyễn Du có các yếu tố kì ảo liên quan đến tâm linh như: tiên, phật, linh hồn, giấc mộng,… tạo nên sự hấp dẫn cho người đọc và cũng là thể hiện tư tưởng, quan niệm của tác giả về con người.

- Harry Potter của J.K. Rowling là một series truyền về những phù thủy của nước anh.

Câu hỏi 2 (trang 106 sgk Ngữ văn 12 KNTT Tập 1): 

Theo bạn, con người cần phải ứng xử với thiên nhiên như thế nào?

Phương pháp:

Vận dụng khả năng suy luận, tư duy phản biện để nêu lên quan điểm của bản thân.

Lời giải:

Theo em, con người cần phải hiểu rằng thiên nhiên chính là nguồn sống của con người, vì nơi đây là nơi cung cấp đồ ăn sức uống và rất nhiều khoảng sản. Do đó, con người cần phải bảo vệ thiên nhiên: trồng thêm nhiều cây xanh, sử dụng tài nguyên tiết kiệm, giảm thiểu rác thải,…

* Đọc văn bản

Câu hỏi 1 (trang 106 sgk Ngữ văn 12 KNTT Tập 1): 

Chi tiết nói về sự chuyển đổi tâm trạng đột ngột của nhân vật có thể báo hiệu điều gì?

Phương pháp:

Đọc kĩ tác phẩm, chú ý những chuyển biến tâm trạng của nhân vật, vận dụng khả năng phân tích nhân vật

Lời giải:

Sự biến đổi đột ngột của tâm trạng báo hiệu sự thay đổi nội tâm của nhân vật, nhân vật bắt đầu nhận thức được sai lầm của bản thân, nhận thức được sự thay đổi trong cá nhân, từ đó sẽ có bước ngoạt trong nhận thức để nhìn nhận sự việc theo một cách mới.

Câu hỏi 2 (trang 106 sgk Ngữ văn 12 KNTT Tập 1): 

Theo dõi sự tương phản giữa suy nghĩ của nhân vật và đời sống của đàn khỉ trong rừng.

Phương pháp:

Đọc kĩ văn bản tìm ra chi tiết cho thấy sự tương phản giữa suy nghĩ của nhân vật và đời sống của đàn khỉ.

Lời giải:

Sự đối lập này nhấn mạnh tác động tiêu cực mà con người gây ra đối với tự nhiên. Tác phẩm gợi lên ý thức về sự cần thiết của việc bảo vệ môi trường và sự sống của các loài động vật, kêu gọi mọi người cùng nhau hành động để bảo vệ và giữ gìn thiên nhiên.

Câu hỏi 3 (trang 108 sgk Ngữ văn 12 KNTT Tập 1): 

Chú ý sự mâu thuẫn trong các hành động của nhân vật.

Phương pháp:

Đọc kĩ văn bản, tìm ra các chi tiết cho thấy sự mâu thuẫn trong các hành động của nhân vật.

Lời giải:

Sự mâu thuẫn trong hành động của nhân vật ông Diểu đặt ra một bức tranh phức tạp về tâm lý con người. Tác phẩm mở ra cơ hội để độc giả hiểu rõ hơn về cách mà hành động của con người ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường tự nhiên. Đồng thời, nó cũng thúc đẩy ý thức về việc cần phải chung tay bảo vệ thiên nhiên và môi trường sống của các loài động vật.

Câu hỏi 4 (trang 108 sgk Ngữ văn 12 KNTT Tập 1): 

Chú ý sự thay đổi điểm nhìn và cách đánh giá về ông Diểu.

Phương pháp:

Đọc kĩ tác phẩm, chú ý các điểm nhìn của tác giả, chú ý các từ ngữ được sử dụng để đánh giá nhân vật.

Lời giải:

Sự thay đổi trong cách nhìn nhận và đánh giá về ông Diểu phản ánh sự trưởng thành trong tư duy của độc giả. Họ đã học cách nhìn nhận con người từ nhiều góc độ khác nhau, với sự khách quan và toàn diện. Đồng thời, họ cũng đã phát triển khả năng thông cảm và sẵn lòng chia sẻ với những khó khăn và mâu thuẫn trong cuộc sống của người khác.

Câu hỏi 5 (trang 108 sgk Ngữ văn 12 KNTT Tập 1): 

Theo dõi sự tự khám phá của ông Diểu về chính mình.

Phương pháp:

Đọc kĩ tác phẩm, chú ý các từ ngữ miêu tả về cảm nhận của ông Diểu, theo dõi những biến chuyển về suy nghĩ và hành động của ông Diểu.

Lời giải:

Hành trình tự tìm hiểu của ông Diểu mang lại một bài học sâu sắc về ý nghĩa của cuộc sống và tình thương. Tác phẩm nhấn mạnh vào sự cần thiết của việc cùng nhau bảo vệ môi trường và tự nhiên, đặc biệt là môi trường sống của các loài động vật.

Câu hỏi 6 (trang 108 sgk Ngữ văn 12 KNTT Tập 1): 

Hình dung cảnh tượng được miêu tả ở đoạn này.

Phương pháp:

Đọc kĩ tác phẩm vận dụng trí tưởng tượng cảnh được miêu tả trong đoạn văn.

Lời giải:

Miêu tả cảnh ông Diểu bất ngờ và kinh hoàng khi nghe tiếng rú thê thảm của con khỉ nhỏ. Cảnh vật dưới vực, ngút ngàn và heo hút, khiến ông cảm thấy sợ hãi tột cùng. Điều này khiến ông rùng mình và bỏ chạy, có lẽ là lần đầu tiên ông trải qua cảm giác sợ hãi như vậy kể từ khi còn nhỏ.

Câu hỏi 7 (trang 109 sgk Ngữ văn 12 KNTT Tập 1): 

Vì sao đối mặt với Hõm Chết, nhân vật lại nghĩ đến “ma”? Theo dõi tâm trạng của ông Diểu trước những “sự lạ” tiếp theo.

Phương pháp:

Đọc kĩ tác phẩm, quan sát các diễn biến tâm trạng của nhân vật, tìm ra các từ ngữ bộc lộ cảm xúc của nhân vật.

Lời giải:

- Ý nghĩa của việc nhân vật nghĩ đến “ma”: Hõm Chết và "ma" có thể được hiểu là biểu tượng của những nỗi sợ hãi và lo lắng ẩn sâu trong tâm hồn con người. Hành trình tự tìm hiểu bản thân: Việc đương đầu với "ma" trở thành một hành trình khám phá bản thân, vượt qua những giới hạn tâm trí và tinh thần của bản thân.

- Tâm trạng của ông Diểu trước những “sự lạ” chính là lo lắng, hoang mang sau đó là tò mò, muốn khám phá và cuối cùng là bình tĩnh, chấp nhận.

Câu hỏi 8 (trang 109 sgk Ngữ văn 12 KNTT Tập 1): 

Điều gì khiến ông Diểu chưa chịu bỏ cuộc?

Phương pháp:

Đọc kĩ tác phẩm, nhận biết được tính cách của nhân vật qua cách miêu tả nhân vật của tác giả.

Lời giải:

Ông Diểu không từ bỏ việc truy lùng con khỉ trắng vì nhiều lý do, từ lòng tham, sự hận thù đến lòng kiên trì và ý chí quyết tâm. Hành trình này cũng là một biểu tượng cho việc theo đuổi ước mơ và vượt qua chính mình.

Câu hỏi 9 (trang 110 sgk Ngữ văn 12 KNTT Tập 1): 

Ông Diểu đã chứng kiến “sự lạ” nào? Dự đoán những hoạt động tiếp theo của nhân vật.

Phương pháp:

Đọc kĩ tác phẩm, liệt kê ra các sự lạ mà nhân vật chứng kiến từ đó nêu ra những dự đoán của mình về hoạt động tiếp theo của nhân vật.

Lời giải:

- Những “sự lạ” mà ông Diểu đã chứng kiến: hòn đá biết nói, con khỉ trắng kì bí, hiện tượng kỳ ảo.

- Dự đoán: Có thể là ông Diểu sẽ tiếp tục truy lùng con khỉ trắng. Có thể sẽ khám phá bí mật của Hõm Chết. Cũng có thể là ông sẽ bỏ cuộc về nhà với sự hối hận sau sắc.

Câu hỏi 10 (trang 111 sgk Ngữ văn 12 KNTT Tập 1): 

Ông Diểu đang đối diện với tình thế gì?

Phương pháp:

Đọc kĩ văn bản.

Lời giải:

Ông Diểu đang đối mặt với tình huống khó khăn: cứu con khỉ khỏi lũ mối, nhưng có thể làm cho con khỉ trở thành thức ăn cho mối, hoặc mang con khỉ về hoặc thả nó trở lại rừng. Trong tình thế này, ông phải đối mặt với sự rối bời và sợ hãi về sự chế giễu từ người khác nếu ông không mang được con vật nào trở về từ rừng.

Câu hỏi 11 (trang 111 sgk Ngữ văn 12 KNTT Tập 1): 

Theo bạn, tình huống này có thường xảy ra không?

Phương pháp:

Đọc kĩ tình huống và đưa ra ý kiến bản thân.

Lời giải:

Tình huống này ít khi xảy ra.

Câu hỏi 12 (trang 111 sgk Ngữ văn 12 KNTT Tập 1): 

Chú ý chi tiết hoa tử huyền.

Phương pháp:

Đọc kĩ phần tác giả miêu tả về hoa tử huyên làm rõ được ý nghĩa của hình ảnh này.

Lời giải:

Hoa tử huyền là một chi tiết quan trọng trong "Muối của rừng". Nó không chỉ là phần không thể thiếu của kết thúc mở của tác phẩm, mà còn chứa đựng ý nghĩa nhân văn sâu sắc.

* Sau khi đọc:

Nội dung chính: Kể về bối cảnh đi săn trong rừng của nhân vật Diểu, sau đó ông bắn được chú khỉ đực và các sự kiện diễn ra sau đó khiến cho nhân vật có nhiều cảm xúc và bài học về những điều tuyệt vời của cuộc sống sau này.

Câu hỏi 1 (trang 113 sgk Ngữ văn 12 KNTT Tập 1): 

Giữa nhan đề Muối của rừng và nội dung câu chuyện có liên hệ với nhau như thế nào?

Phương pháp:

Vận dụng tri thức văn học phân tích được rõ ý nghĩa nhan đề, đọc kĩ tác phẩm để hiểu sâu sắc về nội dung từ đó tìm ra mối liên hệ.

Lời giải:

Tiêu đề "Muối của rừng" không chỉ là một từ ngữ ngẫu nhiên, mà nó chứa đựng một ý nghĩa sâu xa và một liên kết sâu sắc với cốt truyện. Nó là một cảnh báo về sự phức tạp và những bí ẩn trong rừng sâu. Cái tên đó là một thước đo cho sự bí ẩn và sức mạnh của tự nhiên, đồng thời là một lời nhắc nhở về việc không ngừng khám phá và học hỏi trong cuộc sống.

Câu hỏi 2 (trang 113 sgk Ngữ văn 12 KNTT Tập 1): 

Hành trình đi săn của ông Điểu cũng là hành trình trải nghiệm và nhận thức. Bạn hãy kể tóm tắt hành trình đó bằng sơ đồ.

Phương pháp:

Nắm rõ nội dung của tác phẩm, sử dụng tư duy phân tích tổng hợp để thực hiện yêu cầu của đề bài.

Lời giải:

- Niềm vui và háo hức: Nhân vật đi ra ngoài rừng với tinh thần phấn khích và mong đợi.

- Gặp đàn khỉ: Khám phá một đàn khỉ trong rừng, gây ra sự kích động và tò mò.

- Bắn chết khỉ đực: Tình huống bất ngờ khi nhân vật buộc phải thực hiện hành động này, mang lại cảm xúc hối tiếc hoặc hỗn loạn.

- Quan sát khỉ cái chăm sóc khỉ đực: Nhìn thấy sự quan tâm và tình cảm giữa các thành viên trong đàn khỉ, khiến nhân vật nghĩ về hành động của mình.

- Bị khỉ cái tấn công: Bất ngờ và hoảng sợ khi bị khỉ cái tấn công, tạo ra tình huống căng thẳng và nguy hiểm.

- Cố gắng chiến đấu và thoát chết: Nhân vật phải đối mặt với nguy cơ tử thần và phải vật lộn để tự bảo vệ bản thân.

- Suy nghĩ về hành động của mình: Sau sự cố, nhân vật cảm thấy hối tiếc và suy nghĩ về hành động đã làm.

- Kết thúc: Điều gì đó thay đổi trong tâm trạng của nhân vật, mang lại sự hoàn toàn khác biệt so với tình trạng ban đầu.

- Mất đi niềm vui và hân hoan: Nhận thức về sự thay đổi trong tâm trạng, niềm vui và hân hoan của nhân vật biến mất.

- Nhận thức mới: Nhân vật có cái nhìn mới về bản thân và về thế giới xung quanh, thức tỉnh với một sự hiểu biết mới.

- Suy nghĩ và cảm xúc: Tâm trạng và suy nghĩ của nhân vật được thể hiện qua những cảm xúc sâu sắc và suy tư.

- Biểu tượng: Có thể có một biểu tượng hoặc ý nghĩa sâu xa được phản ánh qua hành trình và trạng thái tâm trí của nhân vật.

Câu hỏi 3 (trang 113 sgk Ngữ văn 12 KNTT Tập 1): 

Ông Diểu đã có những ý nghĩ gì khi chứng kiến đời sống của đàn khỉ trong khu rừng mùa xuân? Bạn có đồng tình với những ý nghĩ đó không? Vì sao?

Phương pháp:

Đọc kĩ tác phẩm, vận dụng tri thức Ngữ văn để phân tích những chi tiết được tác giả miêu tả về suy nghĩ của nhân vật. 

Lời giải:

Những suy tư của ông Diểu khi chứng kiến cuộc sống của đàn khỉ trong khu rừng mùa xuân rất đáng quý trọng. Điều này gợi nhắc cho chúng ta về tầm quan trọng của việc học hỏi và nâng cao ý thức về bảo vệ môi trường và sự sống của các loài động vật.

Câu hỏi 4 (trang 113 sgk Ngữ văn 12 KNTT Tập 1): 

Từ lúc đến Hõm Chết, những sự việc kì lạ đã làm cho ông Diểu thay đổi cảm xúc và suy nghĩ như thế nào?

Phương pháp:

Chú ý tới những chi tiết cho thấy cảm xúc và hành động của nhân vật.

Lời giải:

Từ việc coi thiên nhiên là nguồn tài nguyên để khai thác, chúng ta dần nhận thức được thiên nhiên là bạn đồng hành đồng thời. Từ thói quen săn bắn vì thú vui, chúng ta hướng tới ý thức bảo vệ và sự cân nhắc trong tương tác với tự nhiên. Từ trạng thái vô cảm, lòng tin và sự cảm thông dành cho muôn loài được nhen nhóm trong lòng chúng ta. Sự thay đổi trong cách ông Diểu suy nghĩ là một bài học quý giá về tầm quan trọng của việc bảo vệ và tôn trọng thiên nhiên.

Câu hỏi 5 (trang 113 sgk Ngữ văn 12 KNTT Tập 1): 

Bạn nghĩ gì về chi tiết “hoa tử huyền” xuất hiện ở cuối truyện?

Phương pháp:

Vận dụng tri thức Ngữ văn, sử dụng khả năng phân tích, suy luận về hình ảnh.

Lời giải:

Chi tiết về "hoa tử huyền" không chỉ là một yếu tố nghệ thuật quan trọng, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên thành công của tác phẩm "Muối của rừng": sự hy vọng về việc tái sinh, biểu tượng cho vẻ đẹp thuần khiết và đồng thời nâng cao giá trị nghệ thuật của tác phẩm. Điều này xuất phát từ việc chi tiết này mang đầy ý nghĩa biểu tượng sâu sắc, giúp tác giả truyền đạt chủ đề tư tưởng và gửi gắm thông điệp ý nghĩa đến người đọc một cách hiệu quả.

Câu hỏi 6 (trang 113 sgk Ngữ văn 12 KNTT Tập 1): 

Phân tích sự tương phản về diện mạo và tình thế của ông Diểu được kể ở đầu truyện và cuối truyện, từ đó, làm rõ thông điệp của tác phẩm.

Phương pháp:

Vận dụng khả năng phân tích, chú ý các chi tiết miêu tả diện mạo và tình thế của nhân vật.

Lời giải:

Sự tương phản về diện mạo và tình thế của ông Diểu không chỉ là một kỹ thuật nghệ thuật mà tác giả sử dụng để làm sáng tỏ thông điệp của tác phẩm: Đầu truyện ông Diểu là một người thợ săn già nua, lam lũ nhưng cuối truyệnT ông Diểu lại “trần truồng”, “lấm lem”; với tình thế, thì ở đầu truyện ông Diểu là người tự tin, lão luyện còn cuối truyện ông lại yếu đuối, bị động. Thông qua điều này, tác giả muốn truyền đạt một bài học quý giá về tầm quan trọng của việc bảo vệ thiên nhiên và sống hòa hợp với tự nhiên đến người đọc.

Câu hỏi 7 (trang 113 sgk Ngữ văn 12 KNTT Tập 1): 

Những chi tiết kì ảo trong Muối của rừng có điểm gì khác với chi tiết kì ảo trong Đèn thiêng cửa bể?

Phương pháp:

Tìm ra các chi tiết kì ảo trong hai tác phẩm, vận dụng khả năng so sánh sự khác nhau giữa hai tác phẩm.

Lời giải:

Cả "Muối của rừng" và "Đền thiêng cửa bể" đều sử dụng chi tiết kì ảo để thể hiện chủ đề và thông điệp của mình. Tuy nhiên, cách mà hai tác phẩm này sử dụng chi tiết này lại khác nhau, phản ánh phong cách sáng tạo riêng của từng tác giả.

Kết nối đọc - viết

Câu hỏi (trang 113 sgk Ngữ văn 12 KNTT Tập 1): 

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ của bạn về vai trò của yếu tố kì ảo trong truyện ngắn Muối của rừng.

Phương pháp:

Tìm hiểu chi tiết, vận dụng tri thức Ngữ văn và khả năng phân tích để thực hiện yêu cầu.

Lời giải:

Bài kham khảo 1

Yếu tố kì ảo trong "Muối của rừng" là một phần không thể thiếu và đặc biệt quan trọng trong việc tạo nên sức hấp dẫn của tác phẩm. Được thể hiện qua các chi tiết như tiếng kêu ai oán của khỉ mẹ, sự xuất hiện bất ngờ của hoa tử huyền và giấc mơ đầy ẩn ý của ông Diểu, những yếu tố này không chỉ làm sâu sắc hơn thông điệp của tác phẩm mà còn làm tăng thêm sự hấp dẫn cho câu chuyện. Tiếng kêu của khỉ mẹ, như một lời cảnh tỉnh, gợi nhắc con người về hành động tàn phá thiên nhiên, đồng thời ám ảnh và thức tỉnh lương tâm của nhân vật chính. Hoa tử huyền nở rộ như một biểu tượng của sự thanh tẩy và sự sống mới, mang lại hy vọng và khích lệ cho ông Diểu nhìn nhận lại mình và thay đổi hành động. Cuối cùng, giấc mơ đầy ảo giác của ông Diểu là sự phản ánh của sự đấu tranh nội tâm, khi anh ta cảm nhận áp lực và hối tiếc từ quá khứ, cũng như khao khát sự chuộc lỗi. Tất cả những yếu tố này không chỉ làm sâu sắc hơn thông điệp về tầm quan trọng của việc bảo vệ thiên nhiên, mà còn tạo ra một lớp vỏ kì bí và hấp dẫn cho câu chuyện, thu hút và kích thích sự tò mò của độc giả. Nhờ vào sự kết hợp tinh tế của những yếu tố này, "Muối của rừng" trở thành một tác phẩm đầy ấn tượng và ý nghĩa.

Bài kham khảo 2

Chi tiết sương mù cuồn cuộn sau khi chú khỉ con rơi xuống vách đá và cất lên tiếng kêu thảm thiết không chỉ gợi lên khung cảnh lạnh lẽo, ảm đạm mà còn thể hiện nội tâm bối rối, hoang mang của ông Diểu. Sương mù như che phủ tất cả, khiến con người ta mất phương hướng, lạc lối, cũng như chính ông Diểu đang chìm trong sự hối hận và day dứt sau hành động sai trái của mình. Hình ảnh hoa tử huyền nở rộ cuối câu chuyện mang ý nghĩa tượng trưng cho điều tốt đẹp, cho sự may mắn và ấm no. Loài hoa quý hiếm này mọc lên từ nơi ông Diểu đã gieo rắc tội lỗi, như lời nhắn nhủ về sự thức tỉnh, hướng thiện của con người. Hoa tử huyền như khẳng định niềm tin vào chiến thắng của cái thiện, tạo nên khung cảnh huyền thoại và đầy sức sống, gieo hi vọng về một tương lai tươi sáng hơn. Những chi tiết nghệ thuật độc đáo này góp phần làm nổi bật chủ đề nhân sinh sâu sắc của tác phẩm. Khi con người ngày càng bị tha hóa, những giá trị đạo đức bị phá hủy, câu chuyện "Muối của rừng" như một lời cảnh tỉnh về hậu quả của lòng tham lam, tàn ác. Hành trình đi tìm lại cái thiện của ông Diểu, từ hối hận, ân hận đến thức tỉnh, giác ngộ, là bài học quý giá cho mỗi người về lòng trắc ẩn, yêu thương thiên nhiên và ý thức bảo vệ môi trường sống.

Sachbaitap.com