Soạn bài Ngọ Môn Văn 9 Chân trời sáng tạo tập 1

* Chuẩn bị đọc

Câu hỏi (trang 64 sgk Ngữ văn 9 CTST Tập 1): Em muốn biết những thông tin gì khi đọc văn bản giới thiệu về một di tích lịch sử?

Phương pháp: 

Chú ý lựa chọn thông tin phù hợp, phục vụ cho việc đọc hiểu

Lời giải: 

Em muốn được cung cấp thông tin về vị trí địa lí, diện tích, đặc điểm kiến trúc nổi bật, ý nghĩa của di tích lịch sử.

* Trải nghiệm cùng văn bản

1. Theo dõi: Xác định cách trình bày thông tin của đoạn văn này.

- Cách trình bày thông tin của đoạn văn này chính là cách trình bày thông tin theo trình tự không gian. Tác giả lần lượt miêu tả hệ thống nền đài theo trình tự miêu tả: miêu tả tổng thể, phần ở giữa, trong lòng mỗi cánh chữ U, các cửa Tả Dịch môn và Hữu Dịch môn.

2. Đọc quét: Theo tác giả bài viết, tên gọi lầu Ngũ Phụng bắt nguồn từ đâu?

Tên gọi lầu Ngũ Phụng bắt nguồn từ việc phần trên của lầu tách ra khỏi bộ khung sườn thành 9 bộ mái riêng biệt, to nhỏ, cao thấp khác nhau, tạo nên sự nhấp nhô của các hình khối trong không gian giống như những con chim phượng đang bay.

* Suy ngẫm và phản hồi:

Nội dung chính: Văn bản Ngọ Môn là một văn bản thuyết minh về một di tích lịch sử nổi tiếng tại Việt Nam. Thông qua văn bản, bạn đọc như được tham gia trực tiếp vào chuyến hành trình tham quan công trình kiến trúc tiêu biểu của triều Nguyễn- Ngọ Môn nhờ sự trình bày thông tin mạch lạc, rõ ràng, sự sắp đặt giới thiệu các thông tin không chỉ đi theo cách trình bày phân loại đối tượng mà còn đi theo cách trình bày theo trình tự không gian, kết hợp với những hình ảnh minh họa hết sức độc đáo của tác giả.

Câu 1 (trang 67 sgk Ngữ văn 9 CTST Tập 1): Văn bản Ngọ Môn thể hiện những đặc điểm nào của kiểu văn bản giới thiệu một di tích lịch sử? Dựa vào đâu mà em có thể xác định như vậy?

Phương pháp: 

Sử dụng kiến thức tri thức ngữ văn để thực hiện

Lời giải: 

- Đặc điểm của của kiểu văn bản giới thiệu một tí dích lịch sử

+ Có phần mở đầu

+ Nội dung trong bài cung cấp thông tin về di tích lịch sử

+ Có các đề mục làm nổi bật thông tin

+ Có các từ ngữ chuyên ngành

+ Sử dụng hình ảnh minh hoạ

- Dựa vào đặc điểm về hình thức cụ thể là cấu trúc bài viết, nội dung của bài

Câu 2 (trang 68 sgk Ngữ văn 9 CTST Tập 1): Tìm phần văn bản thể hiện cách trình bày thông tin theo đối tượng phân loại. Cho biết căn cứ xác định và tác dụng của cách trình bày ấy đối với toàn bộ văn bản.

Phương pháp: 

Chú ý lựa chọn thông tin phù hợp, phục vụ cho việc đọc hiểu

Lời giải: 

- Văn bản trình bày theo các đối tượng được phân loại

(1)   Giới thiệu tổng quan: Ngọ Môn là công trình kiến trúc triều Nguyễn hội tụ nhiều giá trị độc đáo. Vì vậy, từ lâu, cùng với nhiều danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử khác, Ngọ Môn đã được xem là hình ảnh tiêu biểu cho cố đô Huế.

(2)    Khái quát về các đối tượng được phân loại:

Đặc điểm kiến trúc Ngọ Môn, Nét tiêng trong cách trang trí Ngọ Môn

(3)    Giới thiệu chi tiết từng đối tượng cụ thể

- Về hệ thống nền đài, hệ thống lầu Ngũ Phụng, trang trí lan can,…

Tác dụng cách trình bày theo đề mục, từ khái quát cho đến chi tiết làm cho văn bản một cách mạch lạc rõ ràng, đầy đủ thông tin, người đọc dễ hiểu về di tích lịch sử

Câu 3 (trang 68 sgk Ngữ văn 9 CTST Tập 1): Nêu (những) loại phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản và vai trò của chúng trong việc cung cấp thông tin về di tích Ngọ Môn.

Phương pháp: 

Nêu những phương tiện phi ngôn ngữ và nêu vai trò

Lời giải: 

- Loại phương tiện phi ngôn ngữ được dùng trong văn bản là những hình ảnh chụp Ngọ Môn. Việc sử dụng những hình ảnh này giúp cho bài viết thêm phần sinh động, đồng thời giúp cho đối tượng được khắc họa sâu sắc, cụ thể hơn bên cạnh việc tác phẩm cung cấp thông tin. 

Câu 4 (trang 68 sgk Ngữ văn 9 CTST Tập 1): Phân tích mối quan hệ giữa nhan đề Ngọ Môn với các thông tin cơ bản của văn bản

Phương pháp: 

Nêu mối quan hệ giữa nhan đề và các thông tin cơ bản trong văn bản

Lời giải: 

- Mối quan hệ giữa nhan đề và các thông tin cơ bản của văn bản đó là:

+ Các thông tin cơ bản trong văn bản đều cung cấp thông tin về di tích lịch sử Ngọ Môn và tập trung làm rõ nhan đề Ngọ Môn.

+ Nhan đề Ngọ Môn đã làm nổi bật và khái quát được nội dung của toàn văn bản

Câu 5 (trang 68 sgk Ngữ văn 9 CTST Tập 1): Em có nhận xét gì về vai trò của những thông tin chi tiết liên quan đến hệ nền đài và lầu Ngũ Phụng trong văn bản?

Phương pháp: 

Nhận ra những thông tin chi tiết của nền đài và lầu Ngũ Phụng. Sau đó nêu nhận xét

Lời giải: 

- Vai trò của những thông tin chi tiết liên quan đến hệ nền đài và lầu Ngữ Phụng trong văn bản chính là cung cấp những thông tin cơ bản, chi tiết về đặc điểm kiến trúc của Ngọ Môn tới bạn đọc, từ đó giúp bạn đọc có được hiểu biết sâu sắc hơn về công trình kiến trúc này. 

Sachbaitap.com