Soạn bài Nhật ký Đặng Thùy Trâm - Văn 12 Cánh Diều tập 1

I. Đọc - hiểu:

Câu hỏi 1: (trang 84 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Công việc hàng ngày của bác sĩ Đặng Thùy Trâm có gì đặc biệt?

Lời giải:

Công việc hàng ngày của bác sĩ Đặng Thùy Trâm:

+ chữa trị cho những chiến sĩ bị thương trong quá trình chiến đấu

+ lên lớp giảng dạy lí luận y học chọ học sinh

→Chị làm việc tại bệnh xá Đức Phổ, huyện Quảng Ngãi chuyên chữa trị những thương bệnh binh. Nơi chị công tác vô cùng đặc biệt bởi đây là nơi chiến trường bom đạn ác liệt trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, có biết bao những chiến sĩ đang chiến đấu anh dũng nhất. 

Câu hỏi 2: (trang 85 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Chú ý suy nghĩ và ước mơ của tác giả

Lời giải:

Suy nghĩ của tác giả: Tiếc nuối tuổi thanh xuân trôi qua nhanh qua nhưng rồi cô ấy đã suy nghĩ lại rằng hoàn cảnh bây giờ phải gác bỏ lại những ước mơ của bản thân.

Ước mơ của tác giả: đánh thắng giặc Mỹ, giành lại độc lập tự do cho đất nước

Câu hỏi 3: (trang 85 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Chú ý tình cảm của tác giả đối với gia đình và quê hương.

Lời giải:

Tình cảm của tác giả đối với gia đình và quê hương: Nỗi nhớ gia đình da diết, luôn ước mong có thể trở về nhà bất kì lúc nào. Dù vậy, Thùy Trâm vẫn giữ được lý tưởng chiến đấu giành độc lập cho tổ quốc. Có lẽ tình yêu với gia đình trở thành động lực mạnh mẽ cho cô gái này.

II. Sau khi đọc:

Câu hỏi 1: (trang 86 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Văn bản gồm ba phần, được trích từ ba đoạn khác nhau của Nhật kí Đặng Thùy Trâm nhưng giữa chúng vẫn có mạch logic gắn kết nội dung. Em hãy nêu nội dung của từng phần và chỉ ra mạch logic gắn kết đó. 

Lời giải:

Văn bản trên gồm ba phần, mỗi phần có nội dung:

-Phần 1: Công việc hàng ngày của bác sĩ Đặng Thùy Trâm

-Phần 2: Sự tiếc nuối tuổi xuân nhưng vẫn sẵn sàng chiến đấu vì tổ quốc của tác giả

-Phần 3: Nỗi xúc động khi đọc thư của mẹ và sự nhớ thương của tác giả với gia đình.

Mặc dù ba phần trên được trích từ ba đoạn khác nhau của Nhật kí Đặng Thùy Trâm nhưng đều có sự logic gắn bó với nhau: Mở đầu là giới thiệu những công việc hằng ngày của bác sĩ Đặng Thùy Trâm; đoạn 2 là suy nghĩ của tác giả về ước mơ và lý tưởng – là nguyên nhân để giải thích cho những công việc mà tác giả đang làm. Ở phần 3, qua bức thư gửi cho mẹ thể hiện tình cảm tác giả về gia đình và quê hương – đó chính là nguồn động lực để cô tiếp tục thực hiện lý tưởng của mình.

Câu hỏi 2: (trang 86 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Hãy chỉ ra những sự kiện và suy nghĩ của tác giả được thể hiện trong từng văn bản và nêu nhận xét của em về chủ thể trần thuật. Thực hiện theo bảng sau:

Lời giải:

Câu hỏi 3: (trang 86 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Tính phi hư cấu trong đoạn trích Nhật kí Đặng Thùy Trâm được thể hiện ở những yếu tố nào? Điều đó có tác dụng gì đối với nội dung của văn bản? 

Lời giải:

Tính phi hư cấu của đoạn trích Nhật kí Đặng Thùy Trâm được thể hiện ở những yếu tố: 

- Sự kiện có thực: Nhật kí ghi chép lại cuộc sống hàng ngày của một người nữ bác sĩ nơi chiến tuyến. Những sự kiện, sự vụ mà người viết đã trực tiếp tham gia và chứng kiến

- Thời gian và địa điểm cụ thể: Nhật kí được viết theo thứ tự thời gian, từ năm 1968 đến năm 1970. Địa điểm diễn ra sự việc cũng được ghi chép cụ thể

- Nhân vật có thực: Nhật kí ghi lại những trải nghiệm và sự kiện liên quan đến Đặng Thùy Trâm và những người xung quanh cô.

Tính phi hư cấu có tác dụng:

- Tăng tính chân thực: Tính phi hư cấu giúp tăng tính chân thực cho văn bản, giúp người đọc cảm nhận được sự thạt về cuộc sống, con người và sự kiện

- Tạo sự liên kết mạnh mẽ giữa người đọc và người viết: Khi người đọc biết rằng những gì họ đang đọc là sự thật, họ có thể cảm thấy mình có một sự liên kết mạnh mẽ hơn với người viết

- Tạo độ tin cậy: Tính phi hư cấu giúp tạo độ tin cậy cho người đọc, khi họ biết rằng những gì họ đang đọc là sự thật

- Tạo sự thấu hiểu: Tính phi hư cấu giúp người đọc thấu hiểu hơn về cuộc sống, con người và sự kiện.

Câu hỏi 4: (trang 86 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Hãy chỉ ra một đoạn văn có sự kết hợp thủ pháp miêu tả với trần thuật trong văn bản. Việc sử dụng kết hợp các thủ pháp đó có tác dụng gì?

Lời giải:

Một đoạn văn có sự kết hợp thủ pháp miêu tả với trần thuật trong văn bản: “Những ngày bận rộn trong công tác dồn dập, thương nặng, người ít, mọi người trong bệnh xá đều hết sức vất vả. Riêng mình, trách nhiệm càng nặng nề hơn bao giờ hết, mỗi ngày làm việc từ sáng tinh mơ cho đến đêm khuya. Khối lượng công việc quá lớn mà người không có nên một mình mình vừa phải phụ trách bệnh xá, vừa lo điều trị, vừa giảng dạy. Vô cùng vất vả và cũng còn nhiều khó khăn trong công việc nhưng hơn bao giờ hết mình cảm thấy rằng mình đã đem hết tài năng, sức lực của mình… trong công tác bên giường bệnh”.

Tác dụng của việc sử dụng kết hợp:

+ Giúp việc miêu tả sự kiện và nhân vật trong nhật lí hiện lên sinh động: là những dòng nhật kí hàng ngày của bác sĩ Đặng Thùy Trâm về công việc chữa trị các thương binh nơi chiến trường

+ Khắc họa khung cảnh chiến đấu ác liệt nơi chiến trường với biết bao nhiêu chiến sĩ đã bị thương nặng

+ Qua đó, góp phần thể hiện tính cách nhân vật: là một bác sĩ luôn hết mình vì công việc cứu chữa bệnh nhân và luôn cống hiến hết tài năng, sức lực của bản thân cho cách mạng.

Câu hỏi 5: (trang 86 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Em có suy nghĩ và cảm xúc gì sau khi đọc văn bản? Chi tiết nào trong văn bản để lại ấn tượng đặc biệt đối với em? Vì sao?

Lời giải:

Sau khi đọc văn bản, em cảm thấy vô cùng xúc động và tự hào trước lý tưởng cao đẹp của bác sĩ Đặng Thùy Trâm, người đã không ngần ngại bỏ lại sau lưng mình tuổi trẻ, tình yêu, gia đình… để lên đường chiến đấu vì sự độc lập toàn vẹn lãnh thổ của đất nước. Đó cũng là cảm xúc tự hào, ngưỡng mộ, yêu quý đối với người con gái dũng cảm, gan dạ trong thời kì kháng chiến cứu nước.

Chi tiết trong văn bản để lại ấn tượng đặc biệt đối với em là chi tiết khi nhận được thư của mẹ. “Ôi! Có ai hiểu lòng con ao ước được sống giữa gia đình, dù chỉ một giây lát đến mức nào không? Con vẫn hiểu điều đó từ lúc bước chân lên chiếc ô tô đưa con vào đường bom đạn. Nhưng con vẫn ra đi vì lý tưởng”. Vì việc rời xa gia đình là một việc thực sự khó khăn đối với một cô gái ở độ tuổi đôi mươi. Dù chỉ là một ước mơ giản dị nhưng cũng xúc động biết bao nhiêu. Nhưng sau tất cả, cô gái ấy vẫn ra đi vì lí tưởng phía trước, lý tưởng để đất nước giành được độc lập. Và giờ đây, nỗi nhớ gia đình đã trở thành động lực để tiếp thêm sức mạnh cho cô tiếp tục thực hiện lý tưởng của mình.

Câu hỏi 6: (trang 86 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Theo em, văn bản trên có ý nghĩa như thế nào đối với thế hệ trẻ hiện nay? 

Lời giải:

Theo em, văn bản có ý nghĩa đối với thế hệ trẻ ngày nay:

- Bài học về tinh thần yêu nước và lòng kiên cường: Nhật kí Đặng Thùy Trâm chứa đựng cả một bầu trời kí ức huy hoàng của dân tộc và trên hết là thái độ sống cống hiến, tích cực của cô gái trẻ - đại diện cho thế hệ thanh niên tri thức thời bấy giờ. Cô đã tạm biệt gia đình, bạn bè, để đến nơi xa xôi, đầy hiểm nguy, góp sức mình trong những ngày tháng gian nan nhất để mong một ngày tự do, hòa bình đến với đất nước.

- Bài học về sự hi sinh và lòng dũng cảm: Nhật kí Đặng Thùy Trâm đã phơi bày thực tế tàn khốc của cuộc chiến tranh chống Mỹ. Cuốn sách giống như một thước phim đen trắng nhưng vô cùng sống động kể lại những trận đánh ác liệt của quân và dân ta. Đặng Thùy Trâm, như bao chàng trai, cô gái Việt Nam trong thời chiến, đã anh dũng, hi sinh vì độc lập tự do.

- Bài học về sự nhân văn và tình yêu cuộc sống: Nhật kí Đặng Thùy Trâm là những ghi chép hàng ngày của một người nữ bác sĩ về cuộc sống của chị nơi chiến tuyến. Cuốn nhật kí là thời giới riêng của người trí thức nhạy cảm mà không yếu đuối, tha thiết với cuộc sống mà không hề sợ hãi trước những gian nan. 

Những bài học này giúp thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về lịch sử, biết trân trọng hòa bình và tự do mà tổ tiên đã hi sinh để đạt được. Đồng thời, những giá trị mà Nhật kí Đặng Thùy Trâm mang lại còn giúp thế hệ trẻ ngày nay học hỏi được tinh thần kiên cường, lòng yêu nước và tình yêu cuộc sống.

Sachbaitap.com