Soạn bài Thuật ngữ - Văn 9 tập 1 ngắn gọn

Câu 1 trang 89 - Văn 9 Tập 1

Câu hỏi:

Vận dụng kiến thức đã học ở các môn Ngữ văn, Lịch sử, Địa lí, Toán học, Vật lí, Hoá học, Sinh học để tìm thuật ngữ thích hợp với mỗi chỗ trống. Cho biết mỗi thuật ngữ vừa tìm được thuộc lĩnh vực khoa học nào.

 - /.../ là tác dụng đẩy, kéo của vật này lên vật khác.

 - /.../ là làm huỷ hoại dần dần lớp đất đá phủ trên mặt đất do các tác nhân: gió, băng hà, nước chảy,...

- /.../ là hiện tượng trong đó có sinh ra chất mới.

 - /.../ là tập hợp những lừ có ít nhất một nét chung về nghĩa. - /.../ là nơi có dấu vết cư trú và sinh sống của người xưa.

- /.../ là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với đầu nhụy.

 - /.../ là lượng nước chảy qua mặt cắt ngang lòng sông ở một điểm nào đó, trong một giây đồng hồ. Đơn vị đo: m3/s.

- /.../ là lực hút của Trái Đất.

 - /.../ là sức ép của khí quyển lên bề mặt Trái Đất.

 - /.../ là những chất do một nguyên tố hoá học cấu tạo nên.

 - /.../ là thị tộc theo dòng họ người cha, trong đó nam có quyền hơn nữ.

- /.../ là đường thẳng vuông góc với một đoạn thẳng tại điểm giữa của đoạn ấy.

Trả lời: 

(1) : Lực (Vật lý)

(2) : Xâm thực (Địa lý)

(3) : Hiện tượng hóa học (Hóa học)

(4) : Trường từ vựng (Ngữ văn)

(5) : Di chỉ (Lịch sử).

(6) : Thụ phấn (Sinh học).

(7) : Lưu lượng (Địa lí).

(8) : Trọng lực (Vật lý)

(9) : Khí áp (Địa lý)

(10) : Đơn chất (Hóa học)

(11) : Thị tộc phụ hệ (Lịch sử)

(12) : Đường trung trực (Toán học).

Câu 2 trang 90 - Văn 9 Tập 1

Câu hỏi:

Đọc đoạn trích sau đây:

Nếu được lùm hạt giống để mùa sau

 Nếu lịch sử chọn ta lùm điểm tựa

Vui gì hơn làm người lính đi đầu

Trong đêm tối, tim ta là ngọn lửa! 

(Tố Hữu, Chào xuân 67)

Trong đoạn trích này, điểm tựa có đưực dùng như một thuật ngữ Vật lí hay không? Ở đây, nó có ý nghĩa gì? 

Trả lời:

Điểm tựa là một thuật ngữ trong vật lý nhưng trong văn bản trên nó không phải là thuật ngữ, nó có nghĩa là chỗ dựa chính (ẩn dụ).

Câu 3 trang 90 - Văn 9 Tập 1

Câu hỏi:

 Trong hoá học, thuật ngữ hỗn hợp được định nghĩa là “nhiều chất trộn lẫn vào nhau mà không hoá hợp thành một chất khác”, còn từ hỗn hợp hiểu theo nghĩa thông thường là “gồm có nhiều thành phần trong dó mỗi thành phần vẫn không mất tính chất riêng của mình”.

Cho biết trong hai câu sau đây, trường hợp nào hỗn hợp được dùng như một thuật ngữ, trường hợp nào hỗn hợp được dùng như một từ thông thường.

a. Nước tự nhiên ở ao, hồ, sông, biển,... là một hỗn hợp.

b. Dó là một chương trình biểu diễn hỗn hợp nhiều tiết mục.

Hãy đặt câu với từ hỗn hợp dùng theo nghĩa thông thường.

Trả lời:

Từ “hỗn hợp” trong các câu được dùng :

   a. Thuật ngữ

   b. Từ ngữ thông thường.

   - Đặt câu với từ hỗn hợp theo nghĩa thông thường : Một đống hỗn hợp những chữ và số nằm ngổn ngang trong hộp.

Câu 4 trang 90 - Văn 9 Tập 1

Câu hỏi:

Trong sinh học, cá voi, cá heo được xếp vào lớp thú, vì tuy những động vật này có xương sống, ở dưới nước, bơi bằng vây nhưng không thở bằng mang mà thở bằng phổi. Căn cứ vào cách xác định của sinh học, hãy định nghĩa thuật ngữ cá. Có gì khác nhau giữa nghĩa của thuật ngữ này với nghĩa của từ cá theo cách hiểu thông thường của người Việt (thể hiện qua cách gọi cá voi, cá heo)?

Trả lời: 

- Thuật ngữ cá của sinh học : động vật có xương sống, sống ở dưới nước, bơi bằng vây, thở bằng mang.

- Theo cách hiểu thông thường của người Việt cá không nhất thiết phải thở bằng mang.

Câu 5 trang 90 - Văn 9 Tập 1

Câu hỏi:

Trong kinh tế học, thuật ngữ thị trường (thị: chợ - yếu tố Hán Việt) chỉ nơi thường xuyên tiêu thụ hàng hoá, còn trong quang học (phân ngành vật lí nghiên cứu về ánh sáng và tương tác của ánh sáng với vật chất), thuật ngữ thị trường (thị: thây - yếu tố Hán Việt) chỉ phần không gian mà mắt có thể quan sát được. Hiện tượng đồng âm này có vi phạm nguyên tắc một thuật ngữ - một khái niệm đã nêu ở phần Ghi nhớ không? Vì sao?

Trả lời: 

- Hiện tượng đồng âm giữa thuật ngữ thị trường của kinh tế học và thuật ngữ thị trường của quang học không vi phạm nguyên tắc một thuật ngữ - một khái niệm.

- Vì đây là hai thuật ngữ được sử dụng trong hai lĩnh vực khác nhau.

Sachbaitap.com