Soạn bài Thực hành đọc hiểu: Vi hành - Văn 12 Cánh Diều tập 2

I. Chuẩn bị:

Câu hỏi 1: (trang 20 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 2)

Liên hệ với các bài học môn Lịch sử để có thêm thông tin về bối cảnh xã hội Việt Nam những năm 1920 – 1925 của thế kỉ XX. 

Lời giải:

- Bối cảnh xã hội Việt Nam những năm 1920 – 1925:

+ Nguyễn Ái Quốc tiếp cận bản Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của Lênin, tìm ra con đường cứu nước.

+ Xã hội Việt Nam đang chịu sự cai trị của thực dân Pháp. Trước tình thế đó, đã có nhiều cuộc khởi nghĩa diễn ra, dần hình thành các tổ chức và phong trào đấu tranh mạnh mẽ.

II. Đọc hiểu:

Câu hỏi 1: (trang 21 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 2)

Mở đầu truyện có gì đặc sắc?

Lời giải:

Mở đầu truyện không có lời dẫn truyện thay vào đó là lời thoại của nhân vật nằm ở ngay phần mở đầu, tạo sự độc đáo và thu hút người đọc.

Câu hỏi 2: (trang 21 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 2)

Nhân vật “tôi” bị “nhầm” với ai?

Lời giải:

Nhân vật “tôi” bị hiểu nhầm là một đấng hoàng thượng, cụ thể ở đây là vua Khải Định.

Câu hỏi 3: (trang 22 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 2)

Hình dung những gì diễn ra sau dấu ba chấm của câu: “Đúng lúc đó thì…”

Lời giải:

Sau dấu ba chấm, người con trai định nói về một điều bất chợt mới nảy sinh. Đó là sự xuất hiện một vị vua ngay trước mặt họ - một điều thú vị, mới mẻ trong những điều tẻ nhạt gần đây.

Câu hỏi 4: (trang 22 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 2)

Những câu chuyện kể ở đây có dụng ý gì?

Lời giải:

- Dụng ý :

+ So sánh vua Khải Định với những câu chuyện, trò hề khôi hài đưa đến giá trị châm biếm sâu sắc.

+ Những câu chuyện kể nhằm thể hiện thái độ coi thường của người Pháp đối với người Đông Dương.

Câu hỏi 5: (trang 23 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 2)

Chú ý giọng điệu mỉa mai của tác giả.

Lời giải:

Giọng điệu mỉa mai của tác giả thể hiện qua câu văn: “Những tiếng “Hắn đấy!” hay “Xem hắn kìa!”…thường gặp dọc đường”. Đó cũng chính là cảnh đón tiếp “tốt đẹp” mà người Pháp dành cho người Đông Dương với những lời chỉ trỏ thô lỗ và phán xét.

III. Sau khi đọc:

Câu hỏi 1: (trang 24 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 2)

Nêu nội dung cơ bản của mỗi phần trong văn bản?

Lời giải:

Phần 1: Tường thuật đoạn đối thoại của đôi thanh niên nam nữ người Pháp trong chuyến tàu điện ngầm về Hoàng đế An Nam.

Phần 2: Nhân vật tôi bình luận về cuộc vi hành của Hoàng đế An Nam

Phần 3: Nhân vật tôi bình luận mỉa mai về thái độ của người Pháp đối với mình và những người Việt Nam khác.

Câu hỏi 2: (trang 24 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 2)

Truyện viết về sự việc gì? Có những nhân vật nào xuất hiện trực tiếp và nhân vật nào được nói tới trong câu chuyện? Tình huống của truyện “Vi hành” độc đáo như thế nào?

Lời giải:

- Truyện viết về sự việc: 

+ Vua bù nhìn Khải Định của triều đình nhà Nguyễn xin thực dân Pháp cho sang Pháp để dự cuộc triển lãm thuộc địa tổ chức ở Mác-xây. 

+ Trong thời gian này, dư luận cho rằng Khải Định có một số việc làm ám muội. 

+ Bất bình trước thái độ và hành động làm tổn thương tới quốc thể ấy, Nguyễn Ái Quốc viết truyện này nhằm mục đích lột trần chân tướng của một tên vua bán nước.

- Nhân vật xuất hiện trực tiếp trong câu chuyện: Đôi trai gái người Pháp. 

- Nhân vật được nói tới trong câu chuyện: vua Khải Định và thực dân Pháp.

- Tình huống độc đáo của truyện “Vi hành”: 

+ Truyện mở đầu bằng một tình huống nhầm lẫn của đôi trai gái người Pháp trong chuyến tàu điện ngầm: Nhìn người An Nam (nhân vật tôi) và cho đó là Khải Định. Đó là 1 tình huống vừa vui vừa tạo được hiệu quả châm biếm sâu cay. 

+ Nhầm lẫn của chính phủ Pháp bất cứ người An Nam nào cũng đều cho là vị hoàng đế. 

+ Tình huống nhầm lẫn tưởng như vô lý nhưng lại rất có lý bởi người Tây khó phân biệt được bộ mặt của người da vàng và người Châu Âu. Hình ảnh Khải Định hiện lên qua sự nhầm lẫn đó vừa khách quan mà cũng thật hài hước.

Câu hỏi 3: (trang 24 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 2)

Phân tích hình ảnh của “đấng hoàng thượng” trong mắt của đôi trai gái người Pháp

Lời giải:

- Ngoại hình:

+ Mũi tẹt, đôi mắt xếch, cái mặt bủng như vỏ chanh

+ Trang phục lố lăng như khoe của “các ngón tay thì đeo đầy những nhẫn”; “người hắn đủ cả bộ lụa là, đủ cả bộ hạt cườm”

- Hành vi: nhút nhát, lúng ta lúng túng

→ Một vị vua bù nhìn, vô dụng, thích thể hiện mình. Bởi vậy trong mắt người Pháp, là một ông vua nhưng không khác thằng hề, trở thành con rối mua vui cho thực dân Pháp, sang Pháp để làm tay sai.

Câu hỏi 4: (trang 24 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 2)

Nhận xét về nội dung, ý nghĩa của đoạn văn từ “cái vui nhất là ngay đến Chính phủ” đến “sự kiêu hãnh có được một vị hoàng đế” 

Lời giải:

Đoạn văn mang đầy ý nghĩa châm biếm đối với chính phủ Pháp, họ luôn đón tiếp người An Nam như những bậc vua chúa cần có người tùy tùng tận tụy. Thật ra thì đấy là bọn mật thám được phái đi theo dõi những người Việt Nam yêu nước. Tuy nhiên điều đó lại rất hợp lô gích với sự nhầm lẫn bi hài. Qua đó làm nổi bật lên tiếng cười châm biếm, đả kích của nhà văn đối với bọn thực dân.

Câu hỏi 5: (trang 24 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 2)

Phân tích sức mạnh đả kích của thiên truyện. Màu sắc châm biếm, đả kích chủ yếu được tạo nên bởi những yếu tố nào? 

Lời giải:

- Sức mạnh đả kích của thiên truyện:

+ Khắc họa chân dung vị vua bù nhìn thông qua góc nhìn giễu cợt của người Pháp.

+ Vạch trần bản chất giả dối, thủ đoạn của bọn thực dân và những tội ác của chúng - đầu độc người dân thuộc địa bằng rượu và thuốc phiện.

- Những yếu tố thể hiện màu sắc châm biếm, đả kích:

+ Tình huống truyện: Người dân và chính phủ Pháp nhầm lẫn tất cả những ai da vàng là vua Khải Định. Bởi thế mà không cần có sự xuất hiện ông, nhưng chân dung nhân vật vẫn hiện lên rất rõ.

+ Nghệ thuật xây dựng nhân vật: Nhân vật vua Khải Định hiện lên qua những lời bàn luận của người dân Pháp là một tên hề cùng dáng vẻ khoa trương và nhút nhát, mang phong thái tầm thường, hèn mọn.

+ Từ ngữ: Mang sắc thái châm biếm “công tử bé”, các từ ngữ “phải chăng”, “hay là” như sự soi xét để phơi bày cái xấu của vua Khải Định.

+ Câu chuyện về vua Thuấn, vua Pie càng khiến Khải Định trở nên tầm thường và nhỏ bé.

Câu hỏi 6: (trang 24 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 2)

Theo em, việc tác giả chọn hình thức viết thư cho cô em họ có ý nghĩa gì đối với nghệ thuật trần thuật của truyện? 

Lời giải:

Ý nghĩa:

- Tác giả có thể trần thuật bằng lối văn phóng túng, không bị ràng buộc bởi bất kỳ một quy định nào về văn phạm của thể loại thư viết cho người thân.

- Tạo nên chất đa giọng cho tác phẩm. Nhà văn có thể dễ dàng đổi từ giọng điệu trần thuật sang giọng châm biếm hay trữ tình thân thiết.

 - Không cần tuân thủ trật tự thời gian tuyến tính, Người có thể dùng câu chuyện ở quá khứ, liên hệ chuyện vi hành của các bậc vua chúa tiến bộ càng làm bộc lộ rõ sự vô dụng, lén lút của vua Khải Định, chất châm biếm lại càng sâu cay.

Câu hỏi 7: (trang 24 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 2)

Nêu ý tưởng vẽ minh họa cho một nội dung trong truyện “Vi hành”

Lời giải:

- Vẽ nội dung phần 3, chính phủ Pháp luôn đón tiếp người An Nam như những vị khách quý cần chú trọng.

- Ý tưởng:

+ Biểu tượng nước Pháp: Tháp Eiffel

+ Các nhân vật xuất hiện: Nhân vật tôi; người dân Pháp và các mật thám đang lẩn trốn trong đám đông để theo dõi người An Nam.

+ Không gian: Con đường sầm uất, phố đi bộ

- Ý nghĩa: Thể hiện bản chất của thực dân Pháp, luôn giám sát, theo dõi từng hành động của người dân, đặc biệt là người Việt Nam, vi phạm vào quyền cơ bản của con người. Đồng thời, thể hiện chất châm biếm sâu cay của tác giả trước sự tiếp đón “nhiệt tình” của những “người tùy tùng tận tụy” này.

Sachbaitap.com