Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 86 SGK Ngữ văn 8 tập 1 Chân trời sáng tạo

Câu 1 (trang 86 SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo Tập 1): 

Xác định nghĩa tưởng minh và nghĩa hàm ẩn trong các trường hợp sau đây:

a.

- Bác có thấy con lớn cưới của tôi chạy qua đây không?

- Từ lúc tôi mặc cái áo mới này, tôi chẳng thấy con lợn nào chạy qua đây cả!

(Truyện cười dân gian Việt Nam, Khoe của)

b.

- Bề ngang hai mươi thước, bề dài hai mươi thước đúng. Thì ra là con rắn vuông bốn góc à?

(Truyện cười dân gian Việt Nam, Con rắn vuông)

Phương pháp: 

Vận dụng kiến thức về nghĩa tường minh và nghĩa hàm ẩn.

Lời giải:

a.

-  Nghĩa tường minh: Bác có thấy con lợn chạy qua đây không, Tôi không thấy con lợn nào cả

- Nghĩa hàm ẩn: Muốn khoe con lợn của mình, tôi có chiếc áo mới 

b.

- Nghĩa tường minh: Con rắn to dài vừa tròn hai mươi thước là con rắn vuông à

- Nghĩa hàm ẩn: làm gì có con rắn nào dài hai mươi thước

Câu 2 (trang 86 SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo Tập 1): 

Đọc lại truyện Vắt cổ chày ra nước và thực hiện các yêu cầu sau:

a. Xác định nghĩa hàm ẩn trong câu nói: “Thế thì tao cho mượn cái này!” của người chủ nhà. Nghĩa hàm ẩn này được thể hiện trong câu nói nào sau đó?

b. Người đầy tớ thực sự muốn nói gì qua câu: “Hay là ông cho tôi mượn cái chày giã cua vậy!”?

c. Sau khi đọc xong truyện cười này, em hiểu thế nào về thành ngữ Vắt cổ chày ra nước? Đặt câu có sử dụng thành ngữ này.

Phương pháp: 

Vận dụng kiến thức về nghĩa tường minh và nghĩa hàm ẩn.

Lời giải:

a. Nghĩa hàm ẩn trong câu nói: “Thế thì tao cho mượn cái này!” của người chủ nhà: Thể hiện tính bủn xỉn, keo kiệt, không muốn cho người đầy tớ tiền để uống nước.

Nghĩa hàm ẩn này được thể hiện trong câu nói sau đó là: “Vận vào người khi khát vặn ra mà uống”.

b. Điều người đầy tớ muốn nói qua câu: “Hay là ông cho tôi mượn cái chày giã cua vậy!” là: Đả kích, châm biếm sự keo kiệt, chỉ biết giữ cho riêng mình của chủ nhà.

c. Thành ngữ Vắt cổ chày ra nước có nghĩa: châm biếm, mỉa mai những kẻ sống bủn xỉn, dè sẻn và keo kiệt một cách quá đáng. Sự kiệt sỉ ấy được diễn tả qua hành động “vắt cổ chày”.

Đặt câu có sử dụng thành ngữ này: Hắn ta keo kiệt đến mức “vắt cổ chày ra nước”.

Câu 3 (trang 87 SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo Tập 1): 

Đọc truyện cười Văn hay trong mục Đọc mở rộng theo thể loại và thực hiện các yêu cầu sau:

a. Câu nói của người vợ: “Ông lấy giấy khổ to mà viết có hơn không?” có nghĩa hàm ẩn gì?

b. Thầy đồ có hiểu đúng câu nói của vợ mình hay không? Dựa vào đâu mà em biết điều đó.

c. Theo em, nghĩa hàm ẩn do người nói/ người viết tạo ra và nghĩa hàm ẩn do người nghe/ người đọc suy ra có phải lúc nào cũng trùng nhau không? Vì sao?

Phương pháp: 

Vận dụng kiến thức về nghĩa tường minh và nghĩa hàm ẩn.

Lời giải:

a.

- Câu nói có nghĩa là ông viết chữ xấu.

b.

 - Thầy đồ hiểu sai câu nói của vợ mình. Dựa vào việc ông đắc chí.

c.

- Theo em, nghĩa hàm ẩn do người nói/ người viết tạo ra và nghĩa hàm ẩn do người nghe/ người đọc suy ra không phải lúc nào cũng trùng nhau không. Vì không phải lúc nào người nghe/ người đọc có thể hiểu được nghĩa hàm ẩn trong các câu nói.

Câu 4 (trang 87 SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo Tập 1): Sưu tầm ít nhất một truyện cười có nghĩa hàm ẩn và phân tích nghĩa hàm ẩn có trong (các) truyện cười đó.

Phương pháp: 

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải:

“Một ngày nọ, A tình cờ gặp người lạ, người ấy đưa cho anh ta một nhánh cỏ và nói rằng đó là cỏ thần kỳ giúp ẩn thân, chỉ cần cầm nó trên tay thì đi đâu làm gì đều không bị người khác nhìn thấy.

A ngây thơ tin là thật, liền nghênh ngang cầm nhánh cỏ kia đi ra đường lớn, thản nhiên lấy tiền trong túi người đi đường. Người bị mất tiền định vung tay lên đánh A một bạt tai. Nào ngờ anh chàng ấy vẫn còn tự tin đáp trả:

- Có giỏi thì đánh đi, dù sao anh cũng chẳng nhìn thấy tôi.”

=> Nghĩa hàm ẩn: Những việc làm mang mục đích tư lợi cá nhân thường khó tránh khỏi sơ xuất, lừa mình dối người vốn là việc dại dột nhất.

Câu 5 (trang 87 SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo Tập 1): 

Các từ ngữ in đậm dưới đây được sử dụng ở vùng miền nào? Chúng có tác dụng gì trong việc biểu đạt giá trị của tác phẩm?

a. Quả tôi nom thấy con rắn dài đúng hai mươi thước không kém một tấc, một phân nào!

(Truyện cười dân gian Việt Nam, Con rắn vuông)

b. Khoai sắn tình quê rất thiệt thà!

(Tố Hữu, Nhớ đồng)

Phương pháp: 

Vận dụng kiến thức về từ địa phương

Lời giải:

a. Từ “nom” thường được sử dụng ở miền Nam.

b. Từ “thiệt thà” thường được sử dụng ở miền Nam.

c. Từ “giả đò” thường được sử dụng ở miền Nam.

= > Các từ ngữ đều có tác dụng làm cho câu văn trở nên dí dỏm và thể hiện bối cảnh của câu chuyện.

Câu 6 (trang 87 SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo Tập 1): Viết một đoạn hội thoại (khoảng ba đến bốn câu) trong đó có ít nhất một câu có nghĩa hàm ẩn và một từ ngữ địa phương nơi em sống.

Phương pháp: 

Vận dụng kiến thức về nghĩa tường minh và nghĩa hàm ẩn.

Vận dụng kiến thức về từ địa phương

Lời giải:

“Hai người bạn thân đang nói chuyện với nhau, người bạn đầu tiên lên tiếng:

- Tao nom thằng A rất hiền, trông tử tế lắm.

Người bạn liền trả lời ngay:

- Hôm qua bị lộ bản chất rồi, cháy nhà mới ra mặt chuột.”

Chú thích:

- Từ địa phương: nom

- Câu mang nghĩa hàm ẩn: cháy nhà mới ra mặt chuột

Sachbaitap.com