Soạn bài Bản sắc là hành trang – Văn 10 Cánh Diều

NỘI DUNG CHÍNH 

Văn bản nêu lên tầm quan trọng của bản sắc đối với mỗi quốc gia; đồng thời đem đến thông điệp “hòa nhập chứ không hòa tan”. 

TÓM TẮT

Văn bản Bản sắc là hành trang là văn bản nghị luận nêu lên vấn đề bản sắc văn hóa trong thời kì hội nhập. Văn bản nêu lên tầm quan trọng của bản sắc đối với mỗi quốc gia; đồng thời đem đến thông điệp “hòa nhập chứ không hòa tan”. 

1. CHUẨN BỊ 

- Xem lại phần Kiến thức ngữ văn để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.

- Đọc trước văn bản Bản sắc là hành trang, tìm hiểu thêm những bài viết về bản sắc dân tộc và yêu cầu hội nhập quốc tế.

- Từ những hiểu biết và trải nghiệm cá nhân, em hãy suy nghĩ về ý nghĩa của vấn đề mà văn bản nghị luận trên đã nêu lên.

Trả lời: 

Suy đoán vấn đề xã hội được người viết đưa ra bàn luận:

- Hệ thống luận điểm của bài viết:

- Lí lẽ, dẫn chứng và cách lập luận để hiểu rõ mục đích, quan điểm của người viết và nét đặc sắc của hình thức trình bày:

- Thấy ý nghĩa và tác động của vấn đề đặt ra trong văn bản đối với bản thân.

- Những bài viết về bản sắc dân tộc và yêu cầu hội nhập quốc tế.

- Ý nghĩa của vấn đề mà văn bản nghị luận trên đã nêu lên: Nhắc nhở, kêu gọi mỗi cá nhân có ý thức giữ gìn bản sắc dân tộc, không để những cái mới, sự hiện đại, hội nhập làm mất đi vẻ đẹp vốn có của truyền thống, dân tộc.

2. ĐỌC HIỂU

Câu 1. Tỷ lệ các con số nói lên điều gì?

Phương pháp: 

- Đọc kĩ đoạn văn thuộc phần 1.

- Chú ý đến ý nghĩa của tỷ lệ các con số.

Lời giải: 

Tỉ lệ con số 80 triệu người với 6000 triệu người chênh lệch nhiều, cho thấy sự khó nhận biết bản sắc của cá nhân trong tập thể, từ đó đặt ra vấn đề: làm thế nào để không bị hoà lẫn về bản sắc dân tộc với thế giới.

Câu 2. Câu nào nêu cách hiểu khái quát về bản sắc dân tộc? Những câu còn lại trong đoạn văn có tác dụng gì?

Phương pháp: 

- Đọc kĩ phần 2 của văn bản.

- Tìm câu văn nêu cách hiểu khái quát về bản sắc dân tộc.

- Nêu tác dụng của những câu còn lại trong đoạn.

Lời giải: 

- Câu khái quát: Bản sắc là tất cả những gì đặc trưng cho dân tộc Việt Nam, tất cả những gì làm cho người Việt chúng ta khác với mọi tộc người khác trên thế giới.

- Những câu còn lại có tác dụng làm dẫn chứng cho luận điểm khái quát.

Câu 3. Tác giả mượn hình ảnh chiếc xe Lếch - xớt và cây ô liu để nói về điều gì?

Phương pháp:

- Đọc kĩ phần 2 của văn bản.

- Phân tích ý nghĩa của hai hình ảnh chiếc xe Lếch - xớt và cây ô liu.

Lời giải: 

Tác giả mượn hình ảnh chiếc xe Lếch-xớt và cây ô liu để làm nổi bật sự đối lập giữa truyền thống và hiện đại.

+ Chiếc xe Lếch-xớt đại diện cho sự hiện đại, toàn cầu hoá

+ Cây ô liu đại diện cho bản sắc và cho truyền thống

=> Từ đó đặt ra vấn đề: cần phải cân bằng, hạn chế xung đột giữa truyền thống và hiện đại.

Câu 4. Hai đoạn cuối phần 2 khẳng định thêm điều gì về bản sắc văn hóa?

Phương pháp: 

- Đọc kĩ hai đoạn cuối phần 2

Lời giải: 

- Nhấn mạnh vai trò của bản sắc văn hoá

+ Là một lợi thế cạnh tranh

+ Bổ sung giá trị cho các hàng hoá và dịch vụ

Câu 5. Kết bài, tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?

Phương pháp: 

- Đọc đoạn văn kết bài

- Rút ra điều tác giả muốn nhấn mạnh

Lời giải: 

Chúng ta cần vừa tiếp thu tinh hoa của nhân loại, vừa giữ gìn bản sắc của dân tộc.

*Trả lời câu hỏi cuối bài

Câu 1. Em hiểu như thế nào về nhan đề Bản sắc là hành trang? Nhan đề này cho em biết vấn đề tác giả bàn luận trong văn bản là gì? Vấn đề ấy có ý nghĩa như thế nào trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập?

Phương pháp: 

- Đọc nhan đề và nêu cách hiểu của bản thân.