Xem thêm: Bài 4. Giai điệu đất nước
Trước khi đọc
Câu 1 (trang 93 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Em biết những bài thơ nào viết về miền đất Nam Bộ? Hãy đọc cho cả lớp nghe một đoạn thơ mà em yêu thích.
Lời giải chi tiết:
- Các bài thơ viết về Nam Bộ: Cửu Long Giang ta ơi (Nguyên Hồng), Gửi Nam Bộ Mến Yêu (Xuân Diệu).
- Đoạn thơ mà em yêu thích:
Ta đi... bản đồ không còn nhìn nữa...
Sáng trời thu lại còn bướm với trời xanh
Trúc đào tươi chim khuyên rỉa cánh sương đọng long lanh
Ta cởi áo lội dòng sông ta hát
Mê Kông chảy Mê Kông cũng hát
Rừng núi lùi xa
Đất phẳng thở chan hoà.
Sóng toả chân trời buồm trắng.
Nam Bộ
Nam Bộ
Chín nhánh Mê Kông phù sa nổi váng
Ruộng bãi Mê Kông trồng không hết lúa
Bến nước Mê Kông tôm cá ngập thuyền
Sầu riêng thơm dậy đất Thủ Biên
Suối mát dội trong lòng dừa trĩu quả.
(Cửu Long Giang ta ơi - Nguyên Hồng)
Câu 2 (trang 93 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Chia sẻ những điều em biết về vẻ đẹp của miền đất này
Lời giải chi tiết:
Nam Bộ mang nhiều vẻ đẹp của văn hóa, thiên nhiên và con người:
- Nam Bộ là vùng đất cuối cùng phía Nam của đất nước. Nam bộ nằm rất gần biển Đông, là một vùng châu thổ màu mỡ với nhiều cửa sông đổ ra biển.
- Nam bộ trù phú, giàu có về văn hóa và nông sản, tạo nên cho mình những giá trị văn hóa vật chất và tinh thần vô cùng phong phú, độc đáo và một bản sắc rất riêng so với các vùng miền khác.
- Người dân Nam Bộ năng động, sáng tạo trong công việc và học tập; hào phóng, hiếu khách, trọng nhân nghĩa và có lòng yêu nước nồng nàn
Đọc văn bản
Câu 1 (trang 93 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Hình dung ánh sáng, âm thanh và không gian miền quê Gò Me
Lời giải chi tiết:
- Ánh sáng: nhiều màu sắc, cung bậc của những quãng thời gian khác nhau trong ngày: ánh sáng trầm tĩnh của đốm hải đăng tắt, lóe; ánh sáng chói rực của mặt trời; ánh sáng lung linh của vầng trăng khuya.
- Âm thanh: vui tai của tiếng nhạc ngựa leng keng, lao xao của vườn mía, nhẹ nhàng của những mái lá.
- Không gian: mênh mông, thoáng đãng của miền quê với đồng ruộng, ao làng, biển cả.
⇒ Ánh sáng phong phú, không gian mênh mông và âm thanh rộn ràng như thiết tha mời gọi níu giữ con người ở lại với cuộc sống, với con người Gò Me
Câu 2 (trang 94 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Hình dung những chi tiết miêu tả các cô gái Gò Me
Lời giải chi tiết:
- Các cô gái Gò Me được miêu tả với những chi tiết: Má núng đồng tiền duyên dáng; Say sưa, cần cù trong công việc; Véo von điệu hò cổ truyền Nam Bộ; Tâm hồn mộng mơ theo bướm, theo chim.
=> Thể hiện sự hồn nhiên, duyên dáng, hăng say trong công việc của những cô gái Gò Me.
Câu 3 (trang 94 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Hình dung những chi tiết miêu tả thiên nhiên Gò Me
Lời giải chi tiết:
- Thiên nhiên Gò Me hiện lên với sự trong mát, bình yên, giản dị của miền quê thân thiện: Nằm dưới hàng me, nghe tre thổi sáo; Bướm chim bay lượn rập rờn; Chim cu gáy giữa trưa hanh nồng; Gió dìu xao xuyến bờ tre
=> Một bức tranh phong cảnh tươi đẹp với đầy đủ màu sắc trong mát của cây cối, âm thanh sinh động của tiếng chim và những hình ảnh động rập rờn của bươm bướm hay những chiếc lá đong đưa trong chiều hè.
Sau khi đọc
Câu 1 (trang 95 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Qua nỗi nhớ của nhà thơ – một người con phải sống xa quê – cảnh sắc Gò Me hiện lên như thế nào?
Lời giải chi tiết:
- Không gian: cảnh vật rộng lớn, mênh mông (bể, triền đê, ruộng lúa, ao làng).
- Âm thanh: sống động, giàu nhạc điệu (âm thanh leng keng của tiếng nhạc ngựa, róc rách của ao làng, lao xao của vườn mía, nhẹ nhàng của mái lá,…)
- Ánh sáng: nhiều màu sắc, cung bậc của những quãng thời gian khác nhau trong ngày
- Cảnh vật Gò Me hiện lên với sự trong mát, bình yên, giản dị của miền quê thân thiện: Nằm dưới hàng me, nghe tre thổi sáo; Bướm chim bay lượn rập rờn; Chim cu gáy giữa trưa hanh nồng; Gió dìu xao xuyến bờ tre
=> Một bức tranh phong cảnh tươi đẹp với đầy đủ màu sắc trong mát của cây cối, âm thanh sinh động
Câu 2 (trang 95 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Hình ảnh người dân Gò Me được tác giả khắc họa qua những chi tiết nào? Những chi tiết đó cho em cảm nhận gì về con người nơi đây?
Lời giải chi tiết:
- Các cô gái Gò Me được miêu tả với những chi tiết: Má núng đồng tiền duyên dáng; Say sưa, cần cù trong công việc; Véo von điệu hò cổ truyền Nam Bộ; Tâm hồn mộng mơ theo bướm, theo chim.
=> Thể hiện sự hồn nhiên, duyên dáng, hăng say trong công việc của những cô gái Gò Me. Con người nơi đây là những người duyên dáng, chất phác, thật thà, hăng say lao động và có tâm hồn phong phú.
Câu 3 (trang 95 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Nói đến Gò Me, tác giả nhớ da diết điệu hò quê hương. Việc nhà thơ hai lần dẫn lại câu hò gợi cho em suy nghĩ gì?
Lời giải chi tiết:
Gợi cho em suy nghĩ đây là một vùng đất giàu văn hóa dân gian và người dân thì mang tâm hồn phong phú, hiền hòa, vừa hăng say lao động, vừa sống nghĩa tình lại yêu nghệ thuật.
Câu 4 (trang 95 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Bài thơ Gò Me có nhiều hình ảnh sinh động, giàu sức gợi. Em thích những hình ảnh nào? Vì sao?
Lời giải chi tiết:
- Em thích những hình ảnh:
+ Thiên nhiên: con đê cát đỏ, ao làng trăng tắm, lúa chói rực, vườn mía lao xao.
+ Con người: cắt cỏ, chăn bò, gối đầu lên áo.
- Những hình ảnh này khiến em cảm thấy cuộc sống nơi mảnh đất Gò Me gần gũi, thân thương với con người chất phác, cần cù và thiên nhiên thì hiền hòa
Câu 5 (trang 95 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Nêu cảm nhận của em về tình cảm của tác giả đối với quê hương đất nước được thể hiện trong bài thơ
Lời giải chi tiết:
- Tình cảm yêu mến, gắn bó, tự hào được thể hiện qua việc khắc họa những hình ảnh đẹp đẽ của thiên nhiên và con người Gò Me.
- Cách mở đầu bài thơ với cụm từ “Quê tôi đó” như một sự khẳng định, niềm tự hào của người con về quê mẹ.
- Hàng loạt những khung cảnh hiền hòa, đẹp đẽ hiện lên dưới đôi mắt trìu mến của tác giả.
- Hình ảnh con người với điệu hò ngọt ngào, sự cần cù trong lao động, giản dị trong lối sống.
=> Một bức tranh quê tuyệt đẹp được vẽ bởi người con luôn yêu thương, tự hào về xứ sở mình.
Câu 6 (trang 95 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Nhà thơ lấy tên một vùng đất làm nhan đề bài thơ. Hãy kể tên một số tác phẩm mà em đã học, đã đọc cũng có cách đặt nhan đề tương tự.
Lời giải chi tiết:
- Việt Bắc (thơ) – Tố Hữu
- Đất Cà Mau (truyện ngắn) – Mai Văn Tạo
- Vàm Cỏ Đông (thơ) – Hoài Vũ
- Cô Tô (Kí) – Nguyễn Tuân
Viết kết nối với đọc
(trang 95 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Viết đoạn văn (khoảng 5 -7 câu) nêu cảm nhận của em về đoạn thơ từ Ôi, thuở ấu thơ đến Lá xanh như dải lụa mềm lửng lơ.
Lời giải chi tiết:
Từ cảm xúc của thiên nhiên, con người, mạch thơ trong Gò Me đã chuyển một cách tự nhiên sang bày tỏ suy ngẫm và tình yêu của nhà thơ trước quê hương. Quê hương, đất nước thường gợi lên ở mỗi con người niềm khát khao, nỗi nhớ và hi vọng. Với Hoàng Tố Nguyên cũng thế, ông say sưa mơ màng về một thuở ấu thơ bình dị, trong mát nơi làng quê:
“Ôi, thuở ấu thơ
Cắt cỏ, chăn bò
Gối đầu lên áo
Nằm dưới hàng me, nghe tre thổi sáo
Lòng nghe theo bướm, theo chim
Me non cong vắt lưỡi liềm
Lá xanh như dải lụa mềm lửng lơ”
Lời thơ như ngân lên thành lời ca. Tuổi thơ của tác giả là những ngày tháng êm đềm, bình dị mà chan chứa yêu thương. Đó là tuổi thơ trong mát, thấm đẫm kỉ niệm của trẻ em nông thôn, cùng cắt cỏ, chăn bò, hòa vào thiên nhiên, lắng nghe những giai điệu dịu mát từ thiên nhiên vọng về. Đoạn thơ giản dị về ý tứ nhưng lại mênh mông những nỗi niềm yêu mến, tự hào về miền quê thân yêu.
Sachbaitap.com
Bài viết liên quan
Các bài khác cùng chuyên mục