Soạn bài Quan thanh tra Văn 12 Cánh Diều tập 1

I. Chuẩn bị:

Câu hỏi 1: (trang 50 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Đọc trước đoạn trích; tìm hiểu thông tin về tác giả Ni-kô-lai Va-li-ê-vích Gô-gôn ( Nikolay Vasilyveich Gogol) và tác phẩm Quan thanh tra.

Lời giải:

-Tác giả:

Gogol tên khai sinh: Nikolay Vasilyevich Gogol (1809 – 1852) với bút danh là N. V. Gogol. Ông sinh ra ở vùng Sorochintsi của Guberniya Poltava trong một gia đình thuộc mức tầm thường người Ukraina

Bố của Gogol là Vasily Afansevich Gogol, một kịch tác gia tài tử, chết khi ông mới 15 tuổi.Mẹ ông là Mariya Yanopvskaya, luôn có tâm trí buồn sầu u uất và mộ đạo.

Gia đình ông có một tủ sách riêng, từ rất nhỏ Gogol đã tỏ ra là người ham đọc sách, sưu tầm nhiều dân ca, tục ngữ…

Ông là một văn sĩ, kịch tác gia, phê bình gia và thi sĩ

Thời đầu sự nghiệp: Giai đoạn 1820 – 1828, các giảng sư ở quê nhà thấy Mykola có chút năng khiếu nên tiến cử ông tới Nizhyn học trường nghệ thuật

Thời kì Peterburg: Năm 1828, Mykola Gogol bỏ học tới Snakt Peterburg. Năm 1831, ông cho ra đời tập truyện Ukraina đầu tiên, năm 1832 ông tiếp tục hoàn thành tập thứ 2, năm 1835 ông gộp hai tập truyện này dưới chung một tiêu đề Migorod và cho ra đời hai tập tạp văn có tên Arabesques.

Năm 1834, ông được bổ nhiệm làm Giáo sư Lịch sử Trung đại của Đại học Tổng hợp Sankt Peterburg

Năm 1832 – 1836, ông dồn hết năng lượng vào công việc

Năm 1848, ông trở về Na sau cuộc hành hương tới Jerusalem, ông dành những năm cuối đời cho chuyến đi không ngừng khắp đất nước.

Cuộc đời của Gogol bao gồm nhiều giai đoạn, từ học trường nghệ thuật tại Nizhyn cho đến việc sống ở nước ngoài và viết nhiều tác phẩm nổi tiếng

Ông đã viết nhiều tác phẩm tiêu biểu như “Những buổi tối ở thôn ấp gần Dikanka”, “Mirgorod”, “Ả Rập”, “Những linh hồn chết”, và nhiều tác phẩm khác

Vở kịch “Quan Thanh Tra” được công diễn tại nhà hát Quốc gia Sankt-Peter vào năm 1836.

- Tác phẩm Quan Thanh Tra

Thể loại: Hài kịch

Phương thức biểu đạt: tự sự

Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: vở kịch gồm 5 hồi, đoạn trích thuộc hồi 5

Bố cục: 2 phần

Giá trị nội dung

- Châm biếm, phê phán và chế giễu những thói hư tật xấu, những góc khuất của xã hội

- Phản ánh một xã hội bất công, sự dụng lợi của nhiều tầng lớp trong xã hội

Giá trị nghệ thuật: 

- Xây dựng tình huống truyện độc đáo, thú vị

- Tạo hình nhân vật chân thực, phản ánh hiện thực cụ thể

- Sử dụng ngôn từ tinh tế, dễ đọc.

II. Đọc - hiểu:

Câu hỏi 1: (trang 51 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Điều gì được thông báo? Vì sao chủ sự bưu vụ có được thông tin đó?

Lời giải:

Điều được thông báo: Người công chức chúng ta tưởng là quan thanh tra, lại không phải là quan thanh tra.

Chủ sự bưu vụ có được thông tin đó vì có người mang thư đến nhà Bưu vụ. Tôi nhìn vào bì thư, xem gửi cho ai, thấy đề: Phố Nhà Bưu vụ. Tôi liền bóc ra xem.

Câu hỏi 2: (trang 51 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Thị trưởng phản ứng như thế nào trước khi bức thư được đọc?

Lời giải:

Trước khi bức thư được đọc thị trưởng có phản ứng: thị trưởng trở nên hoảng hốt, sợ hãi, tức giận

- “Sao ông dám làm thế?... Sao ông lại dám bóc thư của một vị quan lớn được ủy nhiệm như vậy?

- “Sao ông lại dám gọi Ngài là chẳng phải ông cũng chẳng phải thằng?”

- “Ông phải biết Ngài cưới con gái tôi, tôi sẽ trở thành quan to có uy quyền, tôi sẽ đày ông đi Xi-bia, rõ không?”

Câu hỏi 3: (trang 52 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Chú ý nội dung bức thư

Lời giải:

Nội dung bức thư gửi cho nhân vật “cậu Giẻ Lau” viết về quá trình kì lạ của Khlét-xta-cốp khi được mọi người trong thành phố nhầm tưởng là nhân vật Quan thanh tra. Đồng thời nói về sự thay đổi trong cuộc sống sau khi được trở thành Quan thanh tra.

Câu hỏi 4: (trang 53 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Thông tin về thị trưởng được nhắc mấy lần?

Lời giải:

Thông tin về thị trưởng được nhắc lại 2 lần. Cụ thể:

+ Lần 1: “Hiện nay, mình ở nhà thị trưởng, ản uống thả cửa , lại tán tỉnh mạnh cả vợ và con gái lão ta…”

+ Lần 2: “Trước hết là thằng thị trưởng, ngu như một con ngựa thiến lông xám”

Câu hỏi 5: (trang 53 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Chú ý thông tin về mỗi nhân vật được viết trong bức thư 

Lời giải:

- Chủ sự bưu vụ: “giống thằng Mi-khê-ép, gác cổng ở bưu vụ như hệt; chắc nó cũng chè rượu và bần tiện như thế”

- Viện trưởng viện tế bần: “ là một con lợn chính cống đội mũ nồi”

- Thị trưởng: “ thằng thị trưởng ngu như một con ngựa thiến lông xám”

- Viên kiểm học “ người sặc mùi hành”

- Chánh án: “ thật hết sức mô-ve-tông”

Câu hỏi 6: (trang 55 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Chỉ ra các lời thoại có màu sắc độc thoại, bàng thoại trong lời đối thoại của thị trưởng?

Lời giải:

- Các lời thoại có màu sắc độc thoại : “Không, tôi chỉ là một thằng gì ngu xuẩn....”; “ Hừ thằng to đầu mà dại kia...vô tay hoan hô nó !”

- Các lời thoại có màu sắc bàng thoại : “ Trông này, trông này...thằng thị trưởng bị lừa này” ; “ Các ngài cười gì? Các ngài tự giễu mình đấy!”

 Câu hỏi 7: (trang 56 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Hình dung hành động và tâm trạng của các nhân vật trên sân khấu qua lời chỉ dẫn.

Lời giải:

Hành động của các nhân vật trên sân khấu: đám các bà, các cô đồng thanh thốt lên một tiếng kêu thất kinh

Tâm trạng của các nhân vật trên sân khấu: kinh ngạc đến đờ người; thay đổi điệu bộ, sợ hãi cứng người.

III. Sau khi đọc:

Câu hỏi 1: (trang 56 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Liệt kê ít nhất năm lời chỉ dẫn sân khấu và nêu tác dụng của các chỉ dẫn đó trong việc thể hiện bối cảnh, xung đột, hành động và tâm trạng của nhân vật.

Lời giải:

Chỉ dẫn sân khấu là những lời chú thích ngắn gọn của tác giả, biên kịch (thường để trong ngoặc đơn) từ đó lời giải, gợi ý cách bài trí, xử lí âm thanh, ánh sáng, việc vào ra sân khấu của diễn viên thủ vai nhân vật cùng trang phục, hành động, cử chỉ, cách nói năng của họ…

Các chỉ dẫn sân khấu trong tác phẩm:

+Thị trưởng (tức giận)

+Chủ sự bưu vụ (đọc)

+Chủ sự bưu vụ (giơ lá thư)

+Chủ sự bưu vụ (nói tất cả)

+Ác-tê-mi Phi-líp-pô-vích (giữ lại thư)

+Ko-rốp-kin (đọc)

Các chỉ dẫn sân khấu giúp cho người đọc hình dung hành động, cử chỉ, tâm trạng, cảm xúc, thái độ… của các nhân vật trong buổi hài kịch. Từ đó thể hiện tính cách của các nhân vật trong hài kịch.

Câu hỏi 2: (trang 56 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Nêu tình huống và xung đột trong đoạn trích Quan thanh tra.

Lời giải:

- Tình huống : Mọi người nhận nhầm Khlet- xta-cốp là quan thanh tra được thủ đô cử tới. Chỉ đến khi chủ sự bưu điện đọc bức thư mà Khlet-xta-cốp viết, mọi người mới nhận ra mình bị lừa bởi một người vô danh rỗng túi. Bức thư mang nội dung chế giễu các quan chức địa phương, lần lượt từng người bị bôi nhọ.

- Xung đột :

+ Bề mặt : Quan chức địa phương >< Khlet-xta-cốp

+ Bề sâu: Nạn tham ô, tham nhũng, sự ngu dốt và thối nát của quan chức địa phương >< Lý tưởng

Câu hỏi 4: (trang 56 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Nhân vật tích cực của đoạn trích Quan thanh tra chính là tiếng cười. Hãy nêu ý kiến của em về quan điểm đó.

Lời giải:

Quan điểm “nhân vật tích cực trong đoạn trích Quan thanh tra chính là tiếng cười” thực sự thú vị và sâu sắc. Trong nghệ thuật kịch, không chỉ những nhân vật hữu hình mới tạo nên sự sống động của câu chuyện, mà những yếu tố vô hình như tiếng cười cũng đóng vai trò quan trọng.

Tiếng cười có thể được xem như một “nhân vật” vì nó góp phần tạo ra không khí, tâm trạng và cảm xúc cho cảnh kịch. Nó có thể làm giảm bớt căng thẳng, tạo ra sự thoải mái và giúp khán giả cảm nhận được sự hài hước và châm biếm trong tác phẩm. Đồng thời tiếng cười cũng có thể phản ánh quan điểm, tư duy và cảm nhận của nhân vật hoặc tác giả về một vấn đề nào đó

Trong Quan thanh tra tiếng cười có thể được sử dụng như một công cụ để chỉ trích và phê phán những sai lầm và thói xấu trong xã hội. Nó giúp tác phẩm truyền đạt thông điệp một cách sắc sảo nhưng không kém phần sâu lắng. 

Câu hỏi 5: (trang 56 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Thông điệp của đoạn trích là gì? Thông điệp ấy có ý nghĩa như thế nào đối với cuộc sống hôm nay?

Lời giải:

Thông điệp chính của đoạn trích là phê phán và chế giễu những thói hư tật xấu của tầng lớp quan lại và cả giới tri thức, nhà buôn đương thời. Đặc biệt, vở kịch này đã vạch trần bản chất của bộ mát quan chức cồng kềnh, mục nát dưới chế độ Sa hoàng

Thông qua việc tạo ra những tình huống hài hước và châm biếm, Gogol đã đề cập đến vấn đề tham nhũng, chạy chức quyền, hối lộ. Mỗi nhân vật trong vở kịch đều được khắc họa như những con chuột, đều có những tật xấu đặc trưng.

Thông điệp này vẫn còn nguyên giá trị thời sự trong xã hội hiện đại hôm nay. Tham nhũng, chạy chức quyền, hối lộ là những vấn đề nóng bỏng, gây ra nhiều hệ lụy tiêu cực cho xã hội. Vở kịch giúp chúng ta nhìn nhận sự thật này một cách sắc sảo và đầy châm biếm, đồng thời khơi dậy trong mỗi người chúng ta ý thức về việc phải đấu tranh chống lại những tệ nạn xã hội này.

Câu hỏi 6: (trang 56 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Hãy chọn một lời thoại mà em ấn tượng nhất. Nhập vai thể hiện lời thoại đó trước lớp.

Lời giải:

Lời thoại mà em ấn tượng nhất là của thị trưởng: Từ “Sao ấy à? Không tôi chỉ là một thằng ngu xuẩn thôi!... Hử, đứa nào réo lên đầu tiên cái thằng ấy là quan thanh tra? Trả lời xem nào."

Sachbaitap.com