Soạn bài Tổng kết phần văn SBT Ngữ văn 6 tập 2

Gợi ý làm bài

1. a) Cần nhận rõ ý nghĩa của bài tập này là :

- Rèn luyện trí nhớ, kiểm tra các kiến thức văn học đã được học trong một năm học sao cho chính xác và có hệ thống các tên bài đã học.

- Bước đầu rèn luyện năng lực hoạt động văn học mà cụ thể ở đây là tập tổ chức một buổi sinh hoạt văn học trong một phạm vi nhỏ là tổ học tập của mình.

Hình thức hoạt động có ý nghĩa vừa chơi vừa học và có tác dụng nâng cao hiệu quả học tập.

b) Cách làm:

- Trước hết, em hãy đọc lại phần nói về ý nghĩa của hoạt động này để hiểu được đầy đủ ý nghĩa, từ đó có quyết tâm thực hiện nó.

- Sau khi tự mình đã có tư tưởng và quyết tâm, bước đầu em hãy trao đổi với một số bạn thân nhất và cũng có hứng thú học Ngữ văn để làm sao có được một nhóm làm vai trò đầu tàu trong công việc.

- Nhóm đầu tàu này sẽ gặp riêng cô hoặc thầy dạy Ngữ văn trình bày ý tưởng và xin thầy làm cố vấn, chỉ bảo thêm cho. Nhóm đầu tàu vạch chương trình hành động, trong đó sẽ quy định hình thức thi:

+ Đề thi bí mật kể cả với nhóm đầu tàu, trừ em là người ra đề thi và coi như đứng ngoài cuộc thi. Nếu em cũng thi thì cũng không được chuẩn bị trước.

+ Người dự thi không được dùng SGK hoặc vở ghi chép vào cuộc thi vì đây là cuộc thi kiểm tra trí nhớ.

+ Thời gian làm bài: 40 phút. Đúng giờ, tất cả phải nộp bài.

+ Tuyên bố kết quả và tuỳ theo thái độ nhiệt tình của tập thể mà có thể làm tiếp những cuộc thi về sau sao cho tốt hơn lần đầu này.

+ Nếu mời được thầy (cồ) giáo hoặc một số bạn ngoài tổ cùng tham gia thì càng tốt.

2. a) Cần thấy ý nghĩa của bài tập này là :

- Củng cố lại kiến thức đã được học trong một năm theo hệ thống của SGK.

- Rèn luyện năng lực tư duy lí thuyết trong khi học văn học. Cần thấy bất kì một tác phẩm văn học nào, dù là văn học dân gian hay văn viết, cũng đều phải gắn với hình thức thể loại cụ thể. Muốn hiểu bất cứ tác phẩm nào cũng không thể không qua sự hiểu biết về hình thức thể loại đó.

- Đây là một dịp để em tập thuyết trình một vấn đề về văn học mà tác dụng của hình thức tập nói này là rất lớn, trước mắt và lâu dài nếu em cảm nhận được tác dụng của nó trong cuộc sống.

a) Cách làm :

- Trước hết, em hãy đọc kĩ lại các chú thích có đánh dấu (★) ở các bài 1, 5,10, 12, 14 trong SGK và so sánh sự khác nhau giữa các thể loại đã được giới thuyết bằng chú thích đó. Ví dụ, so sánh truyền thuyết với truyện cổ tích khác nhau ở chỗ nào ; truyện cổ tích và truyện ngụ ngôn khác nhau ở chỗ nào ; truyện ngụ ngôn và truyện cười khác nhau ở chỗ nào.

- Tìm dẫn chứng để minh hoạ cho lí thuyết. Ở mỗi giới thuyết thể loại, sau khi đã nắm chắc được nội dung định nghĩa thể loại đó, em hãy đọc lại tác phẩm nhiều lần để nghiệm ra được sự phù hợp giữa định nghĩa với nội dung tác phẩm cụ thể, sau đó, trình bày lại một cách thuyết phục với người nghe.

- Bài tập này nhắc đến nhiều thể loại. Vậy, em có thể trình bày điển hình một vài thể loại, ví dụ truyền thuyết, truyện cổ tích. Tất nhiên, sau lần đầu trình bày, em cần xin ý kiến nhận xét của bố (mẹ). Từ đó, rút kinh nghiệm để làm tốt hơn các phần sau.

3. a) Cần thấy ý nghĩa của bài tập này là :

- Bước đầu tập luyện năng lực đối thoại nói chung, đối thoại về văn học nói riêng. Trong đối thoại, trước hết là cần nói có sức thuyết phục và thái độ khiêm tốn nhưng khiêm tốn không có nghĩa là không dám bộc lộ chủ kiến của mình.

- Đây còn là dịp so sánh, thử thách khả năng học tập để biết đã đạt đến độ chắc chắn cần có chưa. Nếu em trình bày ý kiến và thuyết phục được người nêu thắc mắc, có nghĩa là em đã nắm chắc vấn đề. Ngược lại, không thuyết phục được tức là cần phải đào sâu, suy nghĩ thêm.

a) Cách làm :

- Đọc kĩ chú thích (★) ở trang 125 -126, SGK. Cần ghi nhận những ý chính sau :

+ Văn bản nhật dụng không phải là một khái niệm chỉ thể loại như truyền thuyết, truyện cổ tích, truyện ngụ ngôn,...

+ Đó là văn bản có nội dung gần gũi, bức thiết đối với cuộc sống trước mắt của con người và cộng đồng trong xã hội hiện đại như : thiên nhiên, môi trường, năng lượng, dân số, quyền trẻ em,...

+ Tóm lại, văn bản nhật dụng là loại văn bản văn học có nội dung gần gũi với những vấn đề bức thiết nhất trong cuộc sống con người mà chương trình Ngữ văn hiện đại cần phải tham gia giải quyết.