Phong trào nông dân thế kỉ XVI có ý nghĩa là làm cho nhà Lê ngày càng suy yếu

Kết cục của chiến tranh Trịnh - Nguyễn là tình trạng hai chính quyền: "vua Lê - chúa Trịnh" ở Đàng Ngoài và "chúa Nguyễn" ở Đàng Trong song song tồn tại.

Vua quan ăn chơi xa xỉ, xây dựng cung điện tốn kém. Vua Lê chơi bời, sa đoạ.

Tháng 1 năm 1515, Thuỵ quận công Ngô Bính và Nguyên quận công Trịnh Duy Sản được cử làm Đô tướng, Ngự sử đài thiêm đô ngự sử Nguyễn Khiêm Bính được cử làm Tán lý quân vụ đi đánh Phùng Chương ở vùng núi Tam Đảo.

Để củng cố, mở rộng lãnh thổ cát cứ của mình ở Đàng Trong, các chúa Nguyễn đã thực hiện biện pháp tổ chức di dân khai hoang, lập thành làng ấp, mở rộng dần lãnh thổ về phía nam.

Đối với nhân dân : gây nên tình trạng đói kém, chết chốc, gia đình li tán, phải rời bỏ quê hương đi phiêu bạt kiếm sống, chia rẽ, thù ghét lẫn nhau.

Cuối cùng, sau chiến tranh Trịnh - Nguyễn, đất nước bị chia cắt thành Đàng Trong - Đàng Ngoài, hình thành hai chính quyền : "vua Lê - chúa Trịnh" và "chúa Nguyễn" ở hai đàng.

Các giáo sĩ phương Tây dùng chữ cái Latinh ghi âm tiếng Việt, tạo ra chữ Quốc ngữ để phục vụ cho mục đích truyền bá đạo Thiên Chúa.

Thời Lê - Trịnh : nông nghiệp bị chiến tranh phá hoại nghiêm trọng, nhưng nhà nước thiếu quan tâm phục hồi, ruộng đất công làng xã bị bọn cường hào cầm bán.

Để củng cố cơ sở cát cứ, chính quyền các chúa Nguyễn quan tâm tổ chức di dân khai hoang, lập thành làng ấp ; người dân thì cần cù, chịu khó ; điều kiện tự nhiên thuận lợi ..