I. CHUẨN BỊ Ở NHÀ
Trả lời câu hỏi (trang 82, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
* Lập dàn bài các luận điểm, luận cứ
a. Mở bài: Giới thiệu vấn đề
b. Thân bài:
- Tình trạng học tập hiện tại của lớp
+ Nhiều bạn học tập tốt, chăm học
+ Tuy nhiên, một bộ phận còn ham chơi chưa chú ý học tập, khiến thành tích của bản thân và cả lớp đi xuống.
- Học tập chăm chỉ là điều rất cần thiết
+ Giúp ta hiểu bài, nắm được kiến thức.
+ Đạt được kết quả cao trong học tập
+ Tạo hứng thú trong học tập, tránh xa các trò chơi vô bổ
- Cách để học tập chăm chỉ
+ Trên lớp, chú ý nghe giảng
+ Ghi chép bài cẩn thận
+ Có kế hoạch học tập rõ ràng, thời gian biểu khoa học
+ Tham gia các hoạt động học nhóm, đôi bạn cùng tiến
c. Kết bài: Nêu cảm nghĩ của bản thân
* Cách trình bày: Với hình thức báo tường và đối tượng là bạn bè, người viết có thể sử dụng nhiều giọng điệu khác nhau, nhiều từ ngữ quen thuộc, gần gũi hằng ngày. Minh họa hình ảnh cho bài báo tường thêm sinh động, thu hút.
II. LUYỆN TẬP TRÊN LỚP
Câu 1 trang 83 - Văn 8 Tập 2
Câu hỏi:
Một bạn dự định đưa vào bài viết của mình những luận điểm dưới đây:
a) Lớp ta có nhiều bạn học giỏi, lao động tốt, làm vui lòng thầy cô, cha mẹ, xứng đáng là tấm gương sáng cho mọi người noi theo.
b) Các thầy, cô giáo và nhiều bậc phụ huynh của lớp ta đang rất lo buồn.
c) Thế mà một số bạn trong lớp còn tỏ ra chểnh mảng trong học tập.
d) Vậy thì ngay từ lúc này, các bạn ấy hãy chuyên cần học tập hơn.
e) Các bạn ấy chưa thấy rằng, bây giờ càng ham vui chơi, không chịu học hành thì sau này càng khó có được niềm vui trong cuộc sống.
Hệ thống luận điểm này có chỗ nào chưa chính xác ? Nếu có, thì theo em, bạn ấy cần phải điều chỉnh, sắp xếp lại như thế nào ?
Trả lời:
- Có luận điểm còn chứa đựng những nội dung không phù hợp với luận đề.
- Còn thiếu những luận điểm cần thiết, khiến mạch văn có chỗ bị đứt đoạn và luận đề không được hoàn toàn sáng rõ
- Sự sắp xếp các luận điểm còn chưa thật hợp lí.
Có thể sắp xếp lại hệ thống luận điểm trên như sau:
Câu a) -> câu c) -> câu e) -> câu b) -> câu d).
Câu 2 trang 83 - Văn 8 Tập 2
Câu hỏi:
Em phải giúp bạn trình bày luận điểm (e) thành một đoạn văn nghị luận. Hãy cho biết:
a) Trong các câu sau, có thể dùng những câu nào để giới thiệu luận điểm (e) ? Trong số đó, em thích câu nào nhất ?
(1) Tuy nhiên, các bạn ấy chưa thấy rằng, bây giờ càng ham vui chơi, không chịu học hành thì sau này càng khó có được niềm vui trong cuộc sống.
(2) Do đó, người học sinh hôm nay càng ham chơi, không chăm học thì ngày mai càng khó có thể làm được việc gì có ý nghĩa, và do đó, càng khó có được niềm vui trong cuộc sống.
(3) Nhưng các bạn có nên cứ chểnh mảng trong học tập như thế này không? Xin hãy nhớ rằng bây giờ càng ham vui chơi, không chịu học hành thì sau này càng khó có được niềm vui trong cuộc sống.
Hãy nghĩ thêm một vài câu giới thiệu luận điểm khác.
b) Nên sắp xếp những luận cứ dưới đây theo trình tự nào để sự trình bày luận điểm trên được rành mạch, chặt chẽ?
(1) Sau này, khi lớn lên, bạn sẽ sống trong thời đại mà trình độ khoa học - kỹ thuật và văn hóa - nghệ thuật ngày một nâng cao.
(2) Trong xã hội ấy, làm việc gì cũng cần phải có tri thức.
(3) Muốn có tri thức thì cần phải chăm chỉ học tập, ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.
(4) Do đó, người học sinh hôm nay càng ham chơi, không chăm học thì ngày mai càng khó có thể làm được việc gí có ý nghĩa, và do đó, càng khó có được niềm vui trong cuộc sống
c) Bạn em muốn kết thúc đoạn văn bằng một câu hỏi giống câu kết đoạn trong văn bản Hịch tướng sĩ: "Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi muốn vui vẻ phỏng có được không ?". Theo em, nên viết câu kết đoạn như thế nào cho phù hợp với yêu cầu của bạn ? Ngoài cách vừa nêu, em còn có thể kết thúc đoạn văn ấy theo cách nào khác nữa ?
d) Đoạn văn viết theo cách trên đây là đoạn văn diễn dịch hay quy nạp ? Vì sao ?
Em có thể biến đổi đoạn văn ấy từ diễn dịch thành quy nạp (hoặc từ quy nạp thành diễn dịch) được không ?
Trả lời:
a) Trong những câu được dẫn, câu (3) hay hơn cả vì thể hiện được tình cảm, cảm xúc
b) Cách sắp xếp như trên là hợp lý, tuy nhiên còn có cách sắp xếp khác như sau: (2), (3), (1), (4)
c) Có thể viết câu kết đoạn như sau:
- Lúc bấy giờ, các bạn muốn vui chơi nữa, liệu có được không?
- Lúc bấy giờ, các bạn không muốn vui chơi thoải mái nữa, liệu có được không?
- Tóm lại, không chăm chỉ học tập, chúng ta sẽ tự đánh mất tương lai của chính mình.
d)
- Nếu kết luận theo hướng trên thì đây là một đoạn văn được viết theo lối quy nạp.
- Có thể biến đổi đoạn văn này thành đoạn văn diễn dịch nhưng phải thay đổi cách dẫn dắt, chuyển ý.
Ví dụ: "Người học sinh hôm nay càng ham chơi, không chăm học thì ngày mai càng khó có thể làm được việc gì có ý nghĩa, và do đó càng khó có được niềm vui trong cuộc sống. Điều đó được giải thích như sau: cùng với sự phát triển như vũ bão của khoa học – kỹ thuật, xã hội càng ngày càng phát triển, càng đòi hỏi con người phải được trang bị hệ thống tri thức tiên tiến...".
Câu 4 trang 84 - Văn 8 Tập 2
Câu hỏi:
Theo trình tự luyện tập trên lớp, hãy tập viết ở nhà một đoạn văn để trình bày luận điểm "Đọc sách là công việc vô cùng bổ ích, vì nó giúp ta hiểu biết thêm về đời sống".
Trả lời:
Có thể viết đoạn văn theo những luận cứ sau:
- Đọc sách giúp ta hiểu biết về đời sống tinh thẩn của con người.
- Đọc sách giúp ta mở rộng tầm hiểu biết về tự nhiên, xã hội loài người.
- Đọc sách không chỉ đem lại hiểu biết mà còn bồi dưỡng tâm hồn, tự giáo dục nhân cách thẩm mỹ.
- Sách là một người thầy lớn đối với con người? Vì sao?
Nên có câu chủ đề của đoạn: "Đọc sách là công việc vô cùng bổ ích, vì nó giúp ta hiểu biết thêm về đời sống".
Sachbaitap.com